ارزيابي رقابت پذيري و مزيت نسبي توليد محصولات زراعي با استفاده از ماتريس تحليل سياستي در استان اصفهان

‍Competitiveness and Comparative Advantage of Crops in Isfahan Province

در اين پژوهش مزيت نسبي و شاخص هاي حمايتي محصولات اساسي زراعي در سطح استان اصفهان براي سال زراعي 1389-1388 با استفاده از ماتريس تحليل سياستي(Pam) محاسبه شد. محصولات مورد مطالعه عبارت از گندم آبي و ديم، جو آبي و ديم، عدس آبي و ديم، نخود آبي و ديم، ذرت دانه اي، آفتابگردان، پنبه، چغندر قند و هندوانه آبي مي باشند. نتايج مطالعه ي حاضردر خصوص شاخص مزيت نسبي(DRC) محصولات زراعي نشان داد كه استان اصفهان در توليد محصولات گندم آبي و ديم، جو آبي، ذرت دانه اي آبي، نخود ديم، عدس آبي، آفتابگردان آبي، چغندر قند و هندوانه آبي داراي مزيت نسبي است و ساير محصولات فاقد مزيت نسبي هستند. بررسي شاخص حمايت اسمي محصول(NPC) كه گوياي نسبت درآمد در قيمت بازاري بر قيمت سايه اي مي باشد، براي محصولات گندم آبي و ديم، جو آبي و ديم، ذرت دانه اي، نخود ديم، آفتابگردان آبي كوچك تر از يك و براي بقيه بزرگ تر از يك مي باشد. اگر NPC كوچكتر از يك باشد، نشان دهنده ي اين موضوع است كه قيمت بازاري محصول كمتر از قيمت سايه اي آن است. به عبارت ديگر سياست هاي دولت باعث شده قيمت اين محصولات در داخل كشور كمتر از قيمت مرزي در نرخ سايه اي ارز باشد كه نشان از اعمال ماليات ضمني بر توليدكنندگان اين محصولات دارد. شاخص حمايت اسمي از نهاده كه نشان دهنده ي نسبت هزينه ي نهاده هاي قابل تجارت در قيمت بازاري به هزينه ي نهاده هاي قابل تجارت در قيمت سايه اي مي باشد. در مورد محصولات گندم آبي، جو آبي و ديم، ذرت دانه اي، نخود آبي، پنبه و چغندر قند كمتر از يك محاسبه شده كه حاكي از آن است كه زارعين در خصوص نهاده هاي قابل تجارت مورد حمايت قرار گرفته اند. به طوركلي نرخ حمايت موثر كه نشان دهنده ي ارزش افزوده در قيمت بازاري به ارزش افزوده به قيمت سايه اي مي باشد، نيز براي گندم ديم، جو آبي، جو ديم، نخود ديم، آفتابگردان كوچك تر از يك محاسبه شده كه نشان دهنده ي عدم حمايت موثر دولت از توليدكنندگان اين محصولات و اخذ ماليات مي باشد. طبقه بندي JEL: C22، D51، D81، Q14

This paper aims to determine comparative advantage and competitiveness of crops in Isfahan province in agricultural year of 2009-2010 by using policy analysis matrix method. Selected products are wheat, barley, lentil, peas, beans, corn, sunflower, cotton, sugar beet, and watermelon. The results based on DRC showed that Isfahan province had comparative advantage in irrigated wheat, irrigated barley, beans, corn, peas, lentil, sunflower, sugar beet, and watermelon. Results of Nominal Price Coefficient (NPC) showed that coefficients for irrigated and rain -fed wheat, barley, beans, corn, peas, and sunflower were less than 1 and for other crops were more than 1. This indicates that most of crops have not received needed support from government. In addition, the results showed that while farmers received support for tradable inputs from government, the effective price support coefficients for most of crops were less than one.