تحليل و اولويت بندي فضاي سبز شهري با بهره گيري از تكنيك هاي TOPSIS و GIS (مطالعه موردي : شهر دهگلان)

Application of GIS and Topsis Techniques in Analyzing and Prioritizing of Urban Green Space Case Study: Dehgolan City

امروزه يكي مشكل اساسي شهرها كمبود فضاي سبز شهري است. فضاي سبز شهري از جمله كاربري هايي است كه توزيع و پراكنش آن در سطح شهر اهميت زيادي دارد و يكي از معيارهاي سنجش و تعيين شهرهاي پايدار، برخورداري از حداقل سرانه فضاي سبز است. شهر دهگلان از جمله شهرهايي است كه از توزيع مناسب فضاي سبز برخوردار نيست، به طوري كه سرانه آن 57/2 مترمربع براي هر نفر است. در اين شهر برخي از محلات هيچ گونه فضاي سبزي ندارند و برخي محلات از فضاي سبز بيش تري برخوردارند. اين مقاله با هدف ارايه الگوي مناسب، به دنبال توزيع بهينه ي فضاي سبز در هر يك از محلات شهر، با توجه به مولفه هايي چون جمعيت، شبكه ارتباطي، امكانات، فضاهاي باير در سطح محلات و امنيت در سطح محلات است. روش تحقيق، توصيفي-تحليلي و جمع آوري اطلاعات بر اساس پيمايش ميداني بوده است. در اين پژوهش از تكنيك TOPSIS و GIS استفاده شده است. بر اين اساس، هر كدام از محلات شهر بر اساس مولفه هاي ذكر شده مورد بررسي و تجزيه و تحليل قرار گرفته است. اولويت بندي فضاي سبز در مرحله اول با TOPSIS در شش مرحله انجام گرفت. نتايج نشان داد كه محله ي كله مله در اولويت نخست براي ايجاد فضاي سبز قرار دارد. در مرحله ي دوم ابتدا داده هاي مكاني گردآوري شده و سپس پايگاه اطلاعاتي در GIS تشكيل شده و نقشه هاي تهيه شده براي هر يك از شاخص ها به يك لايه اطلاعاتي در محيط GIS تبديل شد و به هر يك از لايه ها بر اساس ميزان اهميت آن ها در اولويت بندي فضاي سبز، وزن مناسب اختصاص داده شد. در مرحله ي بعد نتايج حاصل از GIS و TOPSIS با هم تركيب شد و در نتيجه محله كله مله با رتبه (CL) 537/0 در رتبه نخست قرار دارد. نتايج نهايي از تحقيق بيانگر كاربرد و اهميت TOPSIS و GIS در اولويت بندي فضاي سبز شهري و ارايه الگوي بهينه پراكندگي بر اساس ضوابط و نيازهاي جمعيت شهري است.

Today lack of urban green space is the basic problem of cities. Urban green space is one of the very important land use problems in the city and minimum per capita green space also is a criteria for assessment and determination of sustainable cities. DEHGOLAN city in one of cities that does not have the proper distribution of green space, so that its per capita is 57/2 square meters per person. In this city, some neighborhoods do not have any green space and some neighborhoods have more green space. This article aims to provide a suitable model for optimal distribution of green space in city, according to components such as population, communication networks, facilities, space, security and arid areas in the neighborhoods. The deployed research methods is descriptive - analytical and data was collected based on field surveys. TOPSIS and GIS techniques have been used in this study. According to above criteria, each neighborhood has been studied and analyzed separately. Prioritization of green space in the first phase was conducted in six step of TOPSIS. Results in this phase showed that the KLE_MLE district have first priority for green space allocation. In the second stage, firstly the data was collected and database in GIS was formed, then according to the importance of each criteria in green space, appropriate weights were assigned. The results of GIS and TOPSIS combined and KLE_MLE district with /0537 (CL) was taken in the first place. The final result of this study indicates the important applications of TOPSIS and GIS in urban green space Prioritization and provides optimum dispersion pattern based on the criteria and needs of the urban population.