برآورد آب مجازي حوضه‌ي آبخيز و نقش آن در سامانه هاي انتقال آب بين حوضه‌اي

Estimating Potential of Virtual Water in an Inter-basin Water Transfer

طرحهاي انتقال آب علاوه بر هزينه هاي گزاف، همواره پيامد هاي زيست محيطي زيانباري را بر اقليم حوضه‌هاي مبدا، مقصد، و بعضاً در طول مسير انتقال، گذاشته‌اند. از طرفي، بحث مديريت منابع آب در طرحهاي انتقال آب، رويكرد سنتي خود را از دست داده و امروزه توجه مديران به مسايلي مانند آب مجازي به منظور در نظر گرفتن كل توان آبي بيش از پيش معطوف گرديده است. در اين مقاله ساختاري به منظور بررسي و تاثير توانايي استفاده از آب مجازي حوضه‌ي مقصد در طرحهاي انتقال آب پيشنهاد گرديده است. همچنين، سود حاصل از مديريت آب با درنظرگرفتن توانايي استفاده از آب مجازي حوضه‌ي مقصد، و افزايش سهم آب‌بران حوضه‌ي مبدا در سامانه هاي انتقال آب برآورد شده است. كارايي ساختار پيشنهادي در طرح انتقال آب از سولگان به رفسنجان ارزيابي شده است. نتايج حاكي از آنند كه هرچند حوضه‌ي مقصد تبخير- تعرق بالايي داشته، و توان آب مجازي حوضه پايين مي باشد، لكن علاوه بر كاهش هزينه هاي انتقال و پيامد هاي مضر انتقال آب براي منطقه، كشت و صنعت خوزستان و كشاورزي خوزستان توانستند به ترتيب 18.9 و 7.25 ميليارد ريال سود به‌دست آورند.

The importance of inter-basin water transfer project is its ability to balance the non-uniform temporal and spatial distribution of water resources and demands, especially in arid and semi-arid regions. A water transfer project can be executed if many economics and environment criteria are satisfied. In this research, a methodology is proposed for inter-basin water allocation using the virtual water concept. Thus, a model based on the virtual water estimates the benefit of the inter-basin water transfer. SWAT simulation model was applied in order to estimate the virtual water potential of the receiving basin. The water related revenues of the basins that receive transferred water and the initial basins and related virtual water are estimated. The results show efficiency and benefits based on value of water and production. The effectiveness of this methodology is examined by applying it to a large scale case study of inter-basin water transfer from the Solegan to the Rafsanjan Basin in southeastern part of Iran.