واكنش جمعيت‌هايي از گز روغني در محيط‌هاي مختلف كشت در توليد كالوس و باززايي

Drumstick Plant Population Responses to Culture Media in Callus Induction and Regeneration

گز روغنی (Moringa peregrina (Forssk). Fiori) از گونه‌های با‌ارزش جنگلی مناطق گرمسیری است كه به‌سبب ویژگی‌های خاص رویشی و نیز برداشت بی‌رویۀ بذر و زادآوری نامناسب سال‌هاست در معرض خطر قرار گرفته است. این تحقیق به‌منظور مطالعۀ اثر چندین محیط كشت در تكثیر و ریز ‌ازدیادی پایه‌هایی از سه جمعیت گز روغنی و اثر متقابل این دو عامل انجام شد. بدین‌منظور، بذر نارس از مناطق چانف، بنت، و كنشكی واقع در استان سیستان و بلوچستان جمع‌آوری شد و جوانه‌های حاصل از رویش بذر در هشت تركیب از دو محیط كشت پایۀ MS و 2MS/1 با غلظت‌های متفاوت هورمون‌های BA و 2iP كشت شدند. گیاهچه‌های حاصل از شاخه‌زایی در دو محیط‌ كشت مختلف ریشه‌دار شدند و در مخلوطی از پیت و ورمیكولایت مستقر شدند. برخی نمونه‌ها از جمعیت‌های مورد مطالعۀ دارای كالوس‌زایی با توان باززایی بالا بودند. تجزیۀ واریانس داده‌ها نشان داد بین جمعیت‌ها از نظر صفات تعداد شاخه، تعداد جوانۀ فعال، حجم كالوس تولید‌شده، و طول بلندترین شاخه، اختلاف معنی‌داری در سطح یك درصد وجود دارد. علاوه‌‌بر‌‌این، بین محیط كشت‌ها، در مورد كلیۀ صفات، ‌جز حجم كالوس تولید‌شده، اختلاف معنی‌داری در سطح یك درصد وجود داشت. به‌نظر می‌رسد با كاهش غلظت عناصر غذایی پرمصرف در محیط كشت، میزان تولید شاخه در این گونه به‌طور معنی‌داری افزایش ‌یابد. با توجه به منشأ متفاوت نمونه‌های گیاهی، تفاوت بین مناطق كه ممكن است ناشی از تفاوت‌های ژنتیكی و تأثیر وضعیت محیطی باشد به‌خوبی آشكار شد.

Drumstick (Moringa peregrina (Forssk). Fiori) is one of the valuable tropical forest treespecies. It is endangered since long time ago, due to its particular characteristics, extensiveseed harvesting and weak regeneration. This research was conducted in order to investigate theeffects of several culturing media on micropropagation of three plant populations of the speciesand their interaction effects. Immature seeds collected from Chanf, Benet and Kenshki locatedin Sistan and Baluchestan province, Iran, were used to perform the study. Buds of germinatedseeds were aseptically grown on eight combinations of two basic culture media, MS and half-MS and various concentrations of BA and 2iP hormones. Several characteristics were recordedon the produced plantlets. The plantlets rooted on two successive rooting media and plantedon a mixture of pit and vermiculite. A few samples of the studied plant populations showedstrong regenerative callus induction. Analysis of variance revealed significant differencesbetween the studied populations on number of branches, active bud numbers, callus volume,and length of the longest branches on the plantlets. Moreover, a significant difference at onepercent of probability was observed between the studied growing media based on the majorityof the studied characteristics. It seems the reduction of the concentration of macronutrientsof growing medium would lead to significant increment of shoot production on the species.Regarding the different origins of the studied plant samples, the effect of different genotypeson callus induction was clearly observed.