تأثير جنگل‏كاري با گونه‏‏‏‏هاي سريع‏الرشد غيربومي بر تنوع گياهيِ زيراشكوب (مطالعة موردي: پارك جنگلي گهر دورود در استان لرستان)

Effects of Reforestation by Exotic Fast Growing Species on Understory Plants Diversity; Case Study: Gahar Forest Park, Doroud, Lorestan Province

جنگل‏كاری‏‏ها از طریق تأثیر بر ویژگی‏‏های خاك و سایة ناشی از تاج پوشش می‏‏توانند تأثیر مثبت یا منفی بر تنوع گیا‏‏هان زیر‌اشكوب داشته باشند. در‏ این مطالعه، تأثیرات جنگل‏كاری با گونة كاج بروسیا بر تنوع گیاهی زیر‌اشكوب بررسی شد. بدین‌منظور، در شكل زمین یكسان با استفاده از قطعات نمونة 400 متر مربعی حاوی 5 قطعه‌نمونة 4 متر مربعی در مركز و چهار گوشة آن، از تنوع گیاهی و خاك در سه افق 0ـ10، 10ـ20، و 20ـ30 سانتی‏متری در سه تیپ جنگل‏كاری خالص كاج بروسیا، آمیختة اقاقیا و كاج بروسیا، اقاقیای خالص، و تودة جنگلی طبیعی بلوط ایرانی، به‏عنوان شاهد، نمونه‏‏برداری شد. نتایج نشان داد كه میزان غنا در تیپ جنگل‏‏كاری كاج بروسیا، آمیختة اقاقیا و بروسیا، اقاقیا، و تودة بلوط‏ ایرانی به‌ترتیب برابر 16، 30، 31، و 34 گونه بوده است. كمترین میزان تشابه بر‌اساس شاخص‏‏های سورنسون و جاكارد بین تیپ جنگل‏كاری بروسیا با بلوط، و بیشترین تشابه بین جنگل‏كاری اقاقیا با جنگل‏كاری آمیختة اقاقیاـ‌بروسیا وجود داشت. بیشترین و كمترین مقدار شاخص غالبیت گونه‏‏ای سیمپسون به‌ترتیب در تیپ بروسیا و در تودة بلوط، و بیشترین و كمترین میزان تنوع و تعداد گونۀ ‏‏اندمیك در تودة بلوط (شش گونه) و در تیپ بروسیا (یك گونه) مشاهده شد. با توجه به تغییرات محدود در برخی عناصر خاك در افق 0ـ10، تغییرات در تنوع گیا‏‏هان زیراشكوب را می‏‏توان علاوه بر خاك، ناشی از تاج پوشش سنگین گونة كاج بروسیا و اثر سایة آن دانست.

Plantations can effect on understory plants by changing in soil components or by shade effects ofcanopy cover positively or negatively. This study aimed to investigate effects of reforestation byexotic fast growing trees on understory plants diversity. Three plantation stands, Turkish red pinestand, black locust stand, and mixed stand of Turkish red pine and black locust, and a natural IranianOak stand were sampled. In order to measure plants diversity, sampling was performed in the samephysiographic landform, using 400 m2 main plots composed of 5, 4 m2 subplots in center and cornersof main plot. Soils were sampled in three 0-10, 10-20, and 20-30 cm horizons. Results showed thatspecies richness in Turkish red pine, black locust stand, and mixed stand of Turkish red pine and blacklocust, and Iranian Oak stand were 16 – 30 – 31- and 34 respectively. Sorenson and Jaccard similarityindices showed the most similarity between black locust stand, and mixed stand of Turkish red pineand black locust, and least similarity between Iranian Oak stand and Turkish red pine stand. Maximumand minimum value of Simpson dominance index was seen in Turkish red pine stand and Iranian Oakstand respectively. Iranian Oak stand with six species had the most endemic ground flora species andTurkish red pine with one species had the least. Respect to trivial changes in soil properties, inaddition to soil changes effects, changes in species diversity may relate to heavy canopy cover andshade effects of it.