توليد و هزينۀ عمليات سرشاخه‏زني و بينه‏بري با اره‌موتوري (مطالعۀ موردي: جنگل خيرود)

Capability and Costs of Motor-manual Delimbing and Bucking (Case Study: Kheyrud Forest)

سرشاخه‏زنی و بینه‏بریِ تنه شامل تمام فعالیت‏های انجام‏گرفته برای آماده‏كردن تنۀ قطع‏شده برای چوب‏كشی است. این تحقیق در سری گرازبن جنگل آموزشی ـ پژوهشی خیرود انجام شده است. اهداف این تحقیق، دستیابی به خصوصیات ویژه و اندازه‏گیری زمان سرشاخه‏زنی و بینه‏بری تنۀ درخت، تولید، هزینه، و به‏دست‏آوردن مدل رگرسیونی زمان كار با اره‌موتوری است. مطالعۀ زمانی پیوسته برای اندازه‏گیری زمان انجام گرفت و یك دوره كار به اجزای تشكیل‏دهندۀ آن تقسیم شد. زمان سرشاخه‏زنی بیشترین زمان تشكیل‏دهندۀ یك دوره كار بود و بعد از آن به‏ترتیب زمان بینه‏بری و زمان صرف غذا و استراحت كارگران قرار دارند. تأخیر اجرایی و شخصی بیشترین زمان تأخیرها را شامل می‏شود. نتایج نشان داد كه زمان سرشاخه‏زنی و بینه‏بری تنۀ درخت با افزایش قطر افزایش می‏یابد. هزینه‏های كارگری و هزینۀ ثابت ماشین به‏ترتیب 37 و 5/1 درصد هزینه‏های ساعتی را تشكیل می‏دهند. بین زمان خالص زمان سرشاخه‏زنی و بینه‏بری تنۀ درخت و قطر درخت رابطۀ خطی معنی‏داری وجود دارد. با افزایش قطر، تولید و هزینۀ سرشاخه‏زنی و بینه‏بری تنه به‏صورت رابطۀ توانی افزایش می‏یابد. همچنین، هزینۀ واحد تولید با احتساب زمان‏های تأخیر و بدون آن، برای زمان سرشاخه‏زنی و بینه‏بری به‏ترتیب برابر 203710 و 179796 ریال بر متر مكعب به‏دست آمد. هزینۀ واحد تولید چوب سرشاخه‏زنی و بینه‏بری‏شده با افزایش قطر كمتر می‏شود و به‏صورت یك تابع توانی كم‏شونده است. به‏طور میانگین، هر دوره كار سرشاخه‏زنی و بینه‏بری 31/25 دقیقه زمان می‌برد كه 34/22 دقیقۀ آن را زمان خالص تشكیل می‏دهد.

Tree felling, delimbing and bucking includes all activities undertaken to fell standing trees and prepare them for extraction. The study was conducted in Gorazbon district in the Hyrcanian forests. In this study, the objectives were to discover the special characteristics in the time consumption of manual tree delimbing and bucking, productivity and costs, and develop regression model. The continuous time study was conducted with professional operators for chain-saw delimbing and bucking and the cycles were broken down into time elements. Tree delimbing time of working crew is the most time-consuming element in delimbing and bucking, followed by bucking and rest and meal time. The operational and personal delay is the most time-consuming delay time in tree delimbing and bucking. Result showed that time consumption for delimbing and bucking was increased with increasing diameter. Labor costs accounted for 37% of the hourly cost while only 1.5% was related to machine cost. A significant linear relationship was found between delimbing and bucking cycle time and diameter. Productivity of chainsaw delimbing and bucking was increasing related to tree DBH as power. The costs of chainsaw delimbing and bucking with and without delay time were 203710 and 179796 Rial/m3, respectively. The cost of delimbing and bucking was increased as simple exponential equation when DBH of harvested tree was decreased. However, the unit delimbing and bucking cost for chainsaw operation decreased as tree size increased. Total delimbing and bucking cycle time without delay averaged 25.31 minutes and with delay time were averaged 22.34 minutes.