بررسي اثرات تغيير اقليم بر نياز آبي سويا در منطقه گرگان

The effect of climate change on water requirement of soybean in Gorgan

تغيير اقليم باعث تغييراتي در الگوهاي بارش و دما و مقدار آنها مي‌شود و اين تغييرات مي‌تواند نياز آبي گياهان را تحت تاثير قرار دهد. بر اين اساس تحقيقي صورت گرفت تا اثر تغيير اقليم بر نياز آبي گياه سويا در منطقه گرگان بررسي شود. از مدل LARS-WG براي توليد داده‌هاي هواشناسي بارش و دما در دوره‌ سي ساله آتي (1392 الي 1421) تحت سناريوهاي مختلف انتشار گاز‌هاي گلخانه‌اي استفاده و سپس اين داده‌ها و همچنين داده‌هاي دوره پايه مشاهداتي (1391-1364) وارد مدل آب و هوا - محصول SSM شدند. با تعريف هشت سناريوي مختلف تاريخ كاشت‌‌ با تاخير‌هاي زماني ده روزه از اول خرداد ماه تا دهم مرداد ماه، تبخير از سطح خاك، تعرق از گياه و نياز آبي سويا براي دو كشت آبي و ديم شبيه‌سازي شدند. آزمون مقايسه ميانگين‌ها افزايش معني‌داري را در بيشتر ماه‌هاي سال براي ميانگين بيشينه و كمينه دماهاي روزانه و در چند ماه سال براي ميانگين بارش ماهانه تاييد مي‌كنند. نتايج مدل آب و هوا و محصول نيز حاكي از آن است كه در دوره آتي تبخير از سطح خاك اندكي كاهش ولي تعرق از سطح گياه اندكي افزايش مي‌يابد، اين افزايش براي كشت ديم مشهودتر، تا حدود 15 درصد مي‌باشد. تبخيرتعرق در دوره آتي براي كشت آبي تغيير محسوسي نخواهد داشت ولي در كشت ديم تا حدود 10 درصد افزايش را نشان مي‌دهد. در مجموع با توجه به رايج نبودن كشت ديم سويا در منطقه گرگان مي‌توان اظهار داشت كه تغيير اقليم تاثير قابل ملاحظه‌اي بر نياز آبي سويا نخواهد داشت.

Climate change affects precipitation and temperature patterns and hence, may alter the crop water requirements. This research was conducted to evaluate the effects of climate change on evapotranspiration of soybean in Gorgan province. LARS-WG model was used to generate temperature and rainfall data for future period (2013-2042) under emission scenarios of B1, A2 and A1B. The generated and observed weather data for baseline period of (1985-2012) were considered as inputs for a crop-weather model namely, SSM. Soil evaporation, crop transpiration and water requirement of irrigated and rainfed soybean crop were simulated for eight different dates of sowing ranging from the May 11th to 24th July with 10 days interval. Test of significance of means showed an increasing trend in daily maximum and minimum temperature for most of the months, and for mean monthly values of rainfall in fewer months. The outputs of SSM model showed that during future period, soil evaporation would slightly decrease, but plant transpiration would increase. This increase is more significant in case of rained crop for about 15 percent. Evapotranspiration showed not significant change for irrigated crop in future period, but in rainfed conditions a 10 percent increase has been revealed. Finally, rainfed cropping of soybean is not common in the region it can be concluded that climate change will not significantly affect water requirement of soybean in Gorgan region.