شناسايي و اعتبارسنجي شاخص‌هاي ارزيابي بهره‌وري پژوهشي پژوهشگران ايران

Scientometrics, International Special Indexes, Scientific Productivity Evaluation

اين پژوهش با استفاده از روش‌هاي پيمايشي و اسنادي و با هدف شناسايي و اعتبارسنجي شاخص‌هاي ارزيابي بهره‌وري پژوهشي پژوهشگران ايران انجام گرفته ‌است. جامعه پژوهش شامل نمونه‌اي 80 نفري از پژوهشگران برتر كشوري در طي دوره 2 ساله (1389-1390) از 4 حوزه موضوعي علوم انساني، علوم پايه، علوم پزشكي و فني- مهندسي است. ابزار گردآوري داده‌ها، پرسشنامه محقق‌ساخته حاوي 47 شاخص ارزيابي بهره‌وري پژوهشي پژوهشگران است كه براي تاييد روايي آن‌ از روش روايي صوري و براي تاييد پايايي، از آزمون آلفاي كرونباخ استفاده شد و ضريب آلفاي 96/0 به‌‌دست آمد. پاسخ به سوال‌ها و آزمودن فرضيه‌هاي پژوهش در دو سطح آمار توصيفي و استنباطي انجام گرفت. در سطح آمار توصيفي از فراواني، ميانگين و انحراف معيار و در سطح آمار استنباطي از آزمون‌هاي تحليل واريانس، حداقل اختلاف معني‌دار و فريدمن استفاده شد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه براي پژوهشگران حوزه علوم‌ انساني شاخص‌هاي مربوط به كتاب اهميت زيادي دارد، در حالي‌ كه براي پژوهشگران علوم پايه و علوم پزشكي، شاخص‌هاي مربوط به مقاله‌هاي بين‌المللي داراي اهميت بيشتري است و از نظر پژوهشگران فني- مهندسي شاخص‌هاي مربوط به اختراعات و طرح‌هاي تحقيقاتي نسبت به ساير شاخص‌ها از اعتبار بيشتري در ارزيابي بهره‌وري پژوهشي پژوهشگران برخوردار است.

This research aims at identifying and validating the indicators used in evaluating research productivity of Iranian researchers. In order to achieve this aim, survey and documentary methods are used. Research society consists of 80 persons. Sample and members of this sample were selected among from top researchers of the country during the years 1389-1390 from 4 subject areas of humanities, medical sciences, technology and engineering and basic sciences. Instrument for collecting data is a questionnaire including 47 items focusing on indicators used to evaluate research productivity of researchers. The Cronbach coefficient alpha was applied to confirm its variability and coefficient equal to %96 was obtained. In order to confirm its validity, formal validity method was used. Responds to questions and testing research hypotheses was conducted at two levels of descriptive and inferential statistics. At the descriptive statistics level standard deviation, average and frequency, and at the inferential statistics level variance analysis, least significant difference, and Friedman tests were used. The results obtained show that for researchers in humanities, indicators relating to “book” have high importance, while for researchers in basic and medical sciences, indicators relating to “article” have more importance and from the view point of technology and engineering researchers, indicators relating to “innovations” and “research plans” in comparison to other indicators are more creditable at evaluating research productivity of researchers.