بررسي وضعيت مراقبت از پا در مبتلايان به ديابت نوع دو: بكارگيري نظريه رفتار برنامه ريزي شده

Survey of the foot care status in type II diabetic patients: application of the theory of Planned Behavior

زمينه و هدف: در بين عوارض ناشی از بيماری ديابت، مشكلات پا نظير زخم يا عفونت پاها و آمپوتاسيون های اندام تحتانی ناشی از عدم رعايت مسائل ايمنی و پيشگيرانه در حال افزايش است؛ لذا مطالعه حاضر با هدف ارزيابی وضعيت مراقبت از پا در مبتلايان به ديابت با استفاده از نظريه رفتار برنامه ريزی شده انجام شد. روش بررسی: در اين مطالعه توصيفی- مقطعی، 69 بيمار مبتلا به ديابت نوع دو مراجعه كننده به كلينيك ديابت بيمارستان گلستان اهواز طی يك دوره سه ماهه از خرداد تا شهريور ماه 1392 به صورت تصادفی انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه پژوهشگر ساخته (59 سوال) مشتمل بر سه بخش اطلاعات دموگرافيك، طبی و آگاهی، ابعاد نظريه رفتار برنامه ريزی شده (نگرش، هنجار انتزاعی، كنترل رفتاری درك شده و قصد رفتاری) و عملكرد مراقبت از پا جمع آوری و ارزيابی شدند. يافته ها: آگاهی 60/53% از شركت كنندگان در زمينه فعاليت های مراقبت از پا ضعيف بود؛ در حالی كه 71/79% نگرش بالايی به انجام اين فعاليت ها داشتند. 17/52% فشارها و حمايت های اجتماعی را در حد بالا و 10/52% سطح متوسطی از كنترل بر اين فعاليت ها را گزارش نمودند. اكثريت افراد (70/79%) قصد بالايی جهت انجام اين فعاليت ها را گزارش نمودند؛ در حالی كه 40/43% عملكرد ضعيفی داشتند. همبستگی مستقيم و معنی داری بين ميانگين نمره آگاهی و عملكرد با تمام سازه های نظريه رفتار برنامه ريزی شده مشاهده شد (05/0>P). نتيجه گيری: نتايج اين مطالعه بر لزوم توجه به مجموعه ای از عوامل موثر در تغيير رفتار مبتلايان به ديابت تآكيد داشته و می تواند مبنای توسعه مداخلات آموزشی نظريه محور با هدف ارتقای عملكرد مراقبت از پا قرار گيرد.

Background and aim: Among the complications of diabetes, foot problems such as ulcers, infections of the feet and lower limb amputation is increasing due to nonconformity of safety and preventive issues. Therefore, this study has been conducted with the aim to evaluate the foot care status based on the theory of Planned Behavior in diabetic patients. Methods: In this cross-sectional study, 69 type II diabetic patients referred to the Golestan Hospital Diabetes Clinic of Ahvaz during a three months period from June to September 2013 were selected randomly. Data were collected by means of a three-parts researcher made questionnaire(59 items) including medical and demographic data, knowledge, planned theory’s structures (attitude, subjective norm, perceived behavioral control and intention) and foot care performance were evaluated. Results: The findings showed that 53.6% of participants had poor knowledge in foot care practices, whereas 79.71% had high attitudes toward these practices. 52.17% reported pressures and social support in high level and 52.1% stated an average level of the control on foot care practices. 79.7% had a high intention toward these practices, while 43.4% had poor performance. Also, the results showed that there is a direct and significant correlation between the mean of knowledge and performance and all theoryʹs structures (P<0.05). Conclusion: The results of this study emphasis on necessity attention to a series of effective factors in diabetic patientsʹ behavior change and could be the basis for developing theory-based educational interventions with the aim of improving the foot care.