تاثير آموزش بر رفتارهاي بهداشت دهان و دندان و سازه‌هاي الگوي اعتقاد بهداشتي دانش‌آموزان

The Effect of Training on Students’ Oral and Dental Health Behaviors and Health Belief Model Constructs

مقدمه: سلامت دهان و دندان ميتواند عملكرد كودكان را در مدرسه و موفقيتشان را در آينده تحت تاثير قرار دهد. الگوي اعتقاد بهداشتي تلاش مي‌كند تا رفتارهاي بهداشتي را با تمركز بر اعتقادات و نگرش‌هاي افراد توصيف كند. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسي تاثير آموزش مبتني بر الگوي اعتقاد بهداشتي بر رفتارهاي بهداشت دهان و دندان و الگوي اعتقاد بهداشتي دانش‌آموزان دختر انجام شد. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه نيمه تجربي، 140دانش‌آموزان پايه پنجم شهر اهواز به صورت تصادفي در دو گروه آزمون و كنترل قرار گرفتند. اطلاعات مربوط به رفتارهاي بهداشتي و الگوي اعتقاد بهداشتي در دو گروه قبل و بعد از 8 هفته جمع‌آوري شد. برنامه آموزش بهداشت دهان و دندان مبتني بر سازه‌هاي الگوي اعتقاد بهداشتي به روش سخنراني، بحث گروهي در 5 جلسه آموزشي انجام شد. داده‌ها توسط نرم افزار SPSS نسخه 21 و آزمون تي مستقل و تي زوجي تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: قبل از انجام مداخله؛ 6/58 درصد گروه آزمون و9/62 درصد گروه كنترل گاهي اوقات و 4/41 درصد گروه آزمون و1/37درصد گروه كنترل يكبار در روز مسواك مي‌زدند. 60 درصد دانش‌آموزان در گروه آزمون و3/34درصد آنها در گروه كنترل از نخ دندان استفاده نمي‌كردند همچنين 40 درصد از دانش‌آموزان در گروه آزمون و 7/65 درصد آنان در گروه كنترل گاهي از نخ دندان استفاده مي‌كردند. پس از انجام مداخله، 6/98 درصد گروه آزمون و6/38 درصد گروه كنترل يكبار در طول روز دندان‌هايشان را مسواك ميزدند. همچنين 80 درصد آنها در گروه آزمون يكبار در طول روز از نخ دندان استفاده ميكردند. نتايج نشان داد كه بعد از مداخله ميانگين نمره رفتارهاي بهداشتي (مسواك زدن و نخ دندان كشيدن) (001/0=P) و سازه‌هاي الگوي اعتقاد بهداشتي شامل شدت درك شده، حساسيت درك شده، موانع درك شده، منافع درك شده، راهنمايي براي عمل و خودكارآمدي درك شده (05/0 > P) در دو گروه آزمون وكنترل تفاوت معنيداري داشت. بحث و نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد كه الگوي اعتقاد بهداشتي كارايي لازم را در خصوص ارتقا رفتارهاي بهداشتي دهان و دندان دارد. لذا استفاده از اين الگو جهت آموزش دانشآموزان در مدارس پيشنهاد ميگردد.

Background: Oral and dental health can be effective in children’s performance at school and their success in future. Health belief model describes health behaviors based on individuals’ beliefs and attitudes. Therefore, the present study aimed to investigate the effect of training based on health belief model on girl students’ oral and dental health behaviors and health belief models. Methods: In this quasi-experimental study, 140 students of the fifth grade of primary school in Ahvaz were randomly divided into an intervention and a control group. The information about health behaviors and health belief model was gathered before the study and after 8 weeks. Oral and dental health training based on the health belief model constructs was conducted in 5 sessions through lecture and group discussion. After all, the data were entered into the SPSS statistical software (v. 21) and analyzed using independent and paired t-test. Results: Before the intervention, 58.6% of the intervention group students and 62.9% of the control group ones sometimes brushed their teeth. In addition, 41.4% of the students in the intervention group and 37.1% of those in the control group brushed their teeth once a day. Besides, 60% of the intervention group students and 34.3% of control group ones did not use dental floss. Also, 40% of the students in the intervention group and 65.7% of those in the control group sometimes used dental floss. After the intervention, 98.6% of the intervention group students and 38.6% of the control group ones brushed their teeth once a day. Additionally, 80% of the students in the intervention group used dental floss in a day. The results revealed a significant difference between the two groups regarding the mean score of health behaviors (brushing teeth and using dental floss) (P=0.001) and the constructs health belief model including perceived intensity, perceived sensitivity, perceived barriers, perceived benefits, guidance for action, and perceived self-efficacy (P < 0.05). Conclusion: The results showed that health belief model was quite effective in improvement of oral and dental health behaviors. Thus, this model is suggested to be used for training students at schools.