كاربست نظريه موازنه قوا در تبيين دلايل ناكامي انقلاب مشروطه با برجسته سازي نقش روسيه

Applying the Balance of Power Theory in Explaining the Failure of the Iranian Constitutional Revolution; Emphasising the Role of Russia

اين مقاله در پي ريشه يابي علت ناكامي مشروطه‌خواهان در دست‌يابي به آرمان ها و برنامه هاي دولت مشروطه است. انقلاب مشروطه پس از پيروزي، گرفتار ناملايمت‌هايي شده و در رسيدن به اهداف خود ناكام ماند. در اين دوره، ايران در نظام بين-الملل ادغام شده بود؛ بنابراين فهم تحولات داخلي آن بدون درك تحولات نظام بين الملل اگر غير ممكن نباشد، كاري دشوار خواهد بود. به اين ترتيب با نگاهي به وضعيت نظام بين الملل در آن مقطع تاريخي به تبيين تحولات انقلاب مشروطه مي-پردازيم. در اين پژوهش در چهارچوب نظريه موازنه قدرت، با تكيه بر تحولات‌هاي ساختاري در نظام بين الملل، رويدادهاي پس از انقلاب را تا زمان جنگ جهاني اول و شكست دولت مشروطه بررسي مي كنيم. اين پژوهش به دنبال پاسخ به اين پرسشي است كه چرا انقلاب مشروطه با وجود تلاش هاي بسيار، چندي پس از پيروزي زود هنگام خويش ناكام ماند؟ در پاسخ به پرسش فوق مي توان اين فرضيه را ارايه داد: از آنجا كه اهداف انقلاب مشروطه ايران با سياست ها و منافع روسيه و متحد آن، انگلستان، در تضاد بود، اين دو قدرت با همكاري يكديگر و كارشكني هاي خود بر سر راه مشروطه‌خواهان سبب ناكامي آن شدند.

Abstract This article is an inquiry into the causes of the failure of the Iranian Constitutional Revolution of 1906 in achieving its aims and objectives, as the triumphant revolution faced many difficulties shortly after victory. In the period, Iran was integrated into the international system, therefore, without noting international issues, understanding its internal developments cannot be possible. The current paper is a study of international situation in that historical period, ranging from the victory of the revolution in 1906 to the World War I and finally the collapse of the constitutional government. The main question in this paper is: why did the Iranian Constitutional Revolution, in spite of Iranian people’ efforts fail? Relying on the balance of power theory as its theoretical framework, the authors put forward the thesis that as the aims of the revolution were against the interests of Russia and its ally of the time, Britain, the two great powers collaborated to undermine the revolution, and finally caused its defeat. Keywords: balance of power, Iran, Britain, Russia, the 1907 Anglo-Russian Convention.