اثر مصرف كودهاي پتاسيم و روي بر عملكرد گل و كلاله زعفران ) sativus L. (Crocus در استان خراسان رضوي

Study of flower and stigma yield of saffron as affected by potassium and zinc fertilizers in Khorasan Razavi Province

زعفران ) sativus L. (Crocus يكي از گران ترين چاشني هاي غذايي دنيا مي باشد. با وجود اينكه ايران بيشترين ميزان توليد زعفران جهان را به خود اختصاص داده است، ليكن ميزان عملكرد در واحد سطح كمتري نسبت به ساير كشورهاي توليد كننده اين محصول را دارد. اين تحقيق به منظور ارزيابي اثر بخشي مصرف پتاسيم و روي بر عملكرد گل و كلاله زعفران در جنوب شهرستان سبزوار در سال زراعي 92-1391 براساس نتايج تجزيه خاك اجرا گرديد. اين آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك كامل تصادفي شامل 9 تيمار سه سطح سولفات پتاسيم (0، 100 و 200 كيلوگرم در هكتار) و سه سطح سولفات روي (0، 25 و 50 كيلوگرم بر هكتار) در سه بلوك به ابعاد 12×2 متر اجرا گرديد. صفات مورد اندازه گيري شامل تعداد گل، وزن گل و وزن كلاله در هر كرت بود كه بعد از اندازه گيري، داده ها با نرم افزار SPSS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. نتايج بدست آمده نشان داد كه مصرف پتاسيم تاثير معني داري بر صفات اندازه گيري شده نداشته، ليكن با مصرف 200 كيلوگرم در هكتار سولفات پتاسيم، تعداد گل 5/5 درصد، وزن گل 6/5 درصد و وزن خشك كلاله 5/8 درصد نسبت به شاهد افزايش يافت. علت عدم واكنش معني دار زعفران به مصرف قبل از زمان گلدهي 200 كيلوگرم در هكتار سولفات پتاسيم به رغم مقدار 200 ميلي گرم بر كيلوگرم پتاسيم قابل استفاده در خاك را مي توان به شرايط نامناسب جوي و عملكرد پايين زعفران در سال جاري مربوط دانست. اما تاثير سطوح مختلف روي بر صفات اندازه گيري شده در سطح پنج درصد معني دار گرديد، به طوري كه مصرف 25 كيلوگرم در هكتار سولفات روي باعث افزايش 65 درصد تعداد گل، 84 درصد وزن گل و 150 درصد وزن خشك كلاله نسبت به شاهد گرديد. با مصرف 50 كيلوگرم سولفات روي نه تنها صفات مورد اندازه گيري افزايش نيافت، بلكه ميزان عملكرد زعفران به كمتر از شاهد رسيد. . با توجه به اينكه بسياري از خاك هاي استان خراسان (بيش از 80 درصد) با كمبود روي مواجه هستند. مي توان اعلام نمود كه مصرف روي براي رشد بهتر زعفران در خاكهاي اين استان به عنوان يك اصل در نظر گرفته شود.

Saffron (Crocus sativus L.) is considered as the most expensive spice in the world. Although Iran has the highest world saffron production, but its yield is less compared with other producing countries. The purpose of this research was to evaluate the effect of potassium and zinc application on flower yield and qualitative characteristics of saffron stigma. This study has been implemented based on the soil analysis results at south of Sabzevar city (in west of Khorasan Razavi province) during growing season of 2012-2013. Experiments had been performed as factorial layout based on a randomized complete block design with three replications. Three levels of potassium (0, 100 and 200 kg.ha­¹) and three levels of zinc (0, 25 and 50 kg ha­¹) was investigated as treatments. The measured responses were fresh weight of flowers and stigma, stigma dry weight and number of flowers for saffron. Then data were analyzed by using SPSS software. The obtained results showed that consumption of potassium has no significant effect on the measured characteristics. But consumption of 200 kg ha­¹ potassium sulfate lad to %5.5 numbers of flowers, %5.6 weights of flower, %10 fresh weight of stigma and %8.5 dry weights of stigma increase in flower number compared to control. While the impact of different levels zinc consumption were significant on studied trait. Consumption of 25 kg ha­¹ zinc sulfate increased % 65 numbers of flower, %84 weight of flowers, %73 fresh weight of stigma and %150 dry weight of stigma to control. However, by using of 50 kg Zinc sulfate, not only measured characteristics didn’t increase, but also saffron yield was lower than control. As regards the many soils in Khorasan province (more than %80) are faced with zinc deficiency, can be concluded that zinc consumption is so necessary to improve yield of saffron.