گونه‌شناسي بازديدكنندگان مناطق جنگي ايران و نقش آن در انتقال فرهنگ پايداري دفاع مقدس

The Typology of Iranian Battlefieldsʹʹ Visitors and its Role in Transmission of Persistence Culture in the Imposed War

جمهوري اسلامي ايران، پس از تجاوز رژيم بعثي عراق، در سال 1359 درگير جنگي طولاني شد. اين دفاع مقدس، علاوه بر آثار و بركات بيروني، دستاوردهايي نيز درون نظام اسلامي بر جاي گذاشته است. تبيين دستاوردهاي فرهنگي اين دفاع مقدس از ضرورياتي است كه مي‌تواند بن‏مايه تعيين‌كننده استراتژي حركت و روند آتي انقلاب تلقي شود. يكي از اثربخش‏ترين روش‏هاي آشناسازي جوانان نسل سوم انقلاب با دستاوردهاي جنگ تحميلي و ترويج فرهنگ پايداري دفاع مقدس، حضور آنان در مناطق عملياتي هشت سال دفاع مقدس، مشاهده آثار به‌جاي‌مانده از آن دوران از نزديك، و درك فضاي معنوي اين مناطق است. به استناد ارقام موجود، اشتياق جوانان به چنين سفرهايي، كه در كشور ما «راهيان نور» و در ادبيات علمي «گردش‌گري مناطق جنگي» خوانده مي‏شوند، در سال‏هاي اخير بيش از پيش افزايش يافته است. اين مقاله، با هدف بررسي انگيزه گردش‌گران از سفر به مناطق جنگي و طبقه‌بندي آنان، به منظور كمك به انتقال فرهنگ پايداري تهيه شده است. اطلاعات لازم از منابع كتاب‌خانه‌اي، مصاحبه با كارشناسان، و پرسش‌نامه تكميل‌شده بازديدكنندگان به دست آمده است. جامعه آماري پژوهش شامل همه ايرانياني است كه از مناطق جنگي كشور بازديد كرده‌اند و به كمك روش نمونه‌گيري گلوله‌برفي 152 نفر از آنان به‌منزله نمونه پرسش شدند. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه مهم‌ترين گروه بازديدكنندگان مناطق جنگي ايران را گردش‌گران زيارتي ـ يادبودي و گردش‌گران فرهنگي ـ ميراثي تشكيل مي‌دهند. عمده اين گردش‌گران با انگيزه‌هاي ملي و مذهبي به بازديد مناطق جنگي مي‌روند و علاقه وافري به شنيدن رشادت‏هاي جنگاوران و ناشنيده‏ها درباره آن دارند. نتايج اين تحقيق مي‌تواند در مديريت گردش‌گران و برنامه‌ريزي براي ارتقاي دستاوردهاي فرهنگي و اجتماعي گردش‌گري جنگ، كاربرد داشته باشد.

The Islamic Republic of Iran got into a long war after the invasion of Iraq in 1981. In addition to the external blessings, this war has left benefits within the Iranian Islamic system. Explaining the cultural achievements of this war is a necessity which can be interpreted as defining the future strategy of the Iranian Islamic revolution. One of the most effective ways to introduce the achievements of the imposed war to young generation and promote persistence culture, is their presence in the operational areas of eight-year war and watching the remains of that time, and so understanding the spiritual atmosphere of these areas. According to the available statistics, the enthusiasm of young people to such tours, which called ‘Rahiyan e Noor’ (Light goers), in our country, and ‘Battlefield Tourism’ in tourism scientific literature, has increased in recent years more than ever. This study is heading to examine the motivations of tourists visiting battlefields and their classification, to promote persistence culture. Data have been gathered from library resources, interviews with experts, and filled questionnaires by visitors. The study population consisted of all Iranians who had visited the countryʹs battlefields and 152 of them were inquired by snowball sampling. The results indicate that the main groups of the visitors are Pilgrimage-memorial and cultural-heritage tourists. Most of them are motivated by national and religious aims and are interested in learning about the courage of the warriors. The results can be used in war tourism management and planning to promote its cultural and social benefits.