مقايسه شك در انديشه دكارت و بوريدان

Comparison of Skepticism in the Thoughts of Descartes and Bourdieu

ژان بوريدان و رنه دكارت، هريك به نحوي با موضوع شك‌گرايي مواجه شده‌اند. دكارت، با شك روشي خود، در برابر شكاكيت امثال مونتي، يقين مطلق و گذر از شكاكيت را مي‌جويد؛ وي در هر آن‌چه قابليت شك در آن وجود دارد شك مي‌كند تا نهايتاً به معرفتي دست يابد كه هيچ‌گونه شكي در آن راه نداشته باشد. در سوي ديگر، بوريدان در رويارويي با شك‌گرايي قرن چهاردهم ميلادي، كوشش مي‌كند تا جهت حفظ اعتبار علوم و معرفت مورد نياز در قلمروهاي گوناگون زيست بشري پاسخي در برابر نتايج شك‌گرايي افراطي ارايه دهد. در حالي كه هر دو متفكر مسيله شك را با توجه به شكاكيت حاكم بر زمانه خود مطرح مي‌كنند، و هر دو، با جدي‌گرفتن فرضيه شك‌‌گرايانه مبتني‌بر قدرت مطلق خداوند، شك را تا بالاترين مرتبه آن مورد ملاحظه قرار مي‌‌دهند، در مواجهه با شك‌‌گرايي دو رويكرد متفاوت اتخاذ مي‌‌كنند. مقايسه نحوه مواجهه دكارت و بوريدان با شك‌‌گرايي، هدفي است كه در اين مقاله دنبال مي‌‌شود.

Descartesʹ methodological doubt and Bourdieuʹs views on skepticism are discussed in this paper. Descartes wants to defeat skepticism and Cartesian doubt is a method for attaining absolute certainty. On the other hand, Bourdieuʹs response to skepticismis based on the adjustment of the criteria for certainty. According to Bourdieuʹs anti-skeptical approach, less-than-absolute evidentness and certainty is sufficient for natural and moral sciences and the knowledge we need in everyday life. In this paper, after discussing the views held by Descartes and Bourdieu on skepticism and the deceptive god hypothesis, which is based on the godʹs absolute power, their approaches toward skepticism and the consequences are compared.