تعريف قضاياي تحليلي از منظر محمدتقي مصباح يزدي

Analytic Propositions Definition from Mr. Mesbahʹʹs Perspective

در ميان فلاسفه اسلامي معاصر، محمد تقي مصباح يزدي در باب تعريف قضاياي تحليلي نظريه‌پردازي كرده است. مقاله حاضر كه پژوهشي است پيرامون نظريه وي در باب تعريف قضاياي تحليلي، از دو بخش تشكيل مي‌شود؛ در بخش اول ابتدا «تعريف اوليه» قضيه تحليلي را كه برگرفته از آثار مكتوب محمدتقي مصباح يزدي است ارايه مي‌كنيم، سپس مثال‌هايي را كه وي قضيه تحليلي مي‌داند به بحث مي‌گذاريم و استدلال مي‌كنيم كه نمي‌توان اين قضايا را طبق «تعريف اوليه» تحليلي دانست. در بخش دوم، در ابتدا، به عنوان راه حلي براي نقدها، «تعريف ثانويه» قضاياي تحليلي را كه برگرفته از آثار غير مكتوب وي، سخن‌راني‌ها، است ارايه مي‌كنيم. حتي با فرض اين اصلاح در تعريف، استدلال خواهد شد كه تيوري وي به دو دليل قابل قبول نخواهد بود؛ اول اين‌كه تيوري وي تعريفي معين از قضاياي تحليلي ارايه نمي‌كند، و دوم اين‌كه قضايايي وجود دارند كه توافق بر اين است كه اين قضايا تحليلي هستند اما تيوري وي، آن قضايا را تحليلي به‌حساب نمي‌آورد. نتيجه اين مقاله اين خواهد بود كه تعريف مصباح يزدي از قضاياي تحليلي اولاً تعريفي جامع نيست و ثانياً اين تعريف مبهم است.

Among contemporary Islamic philosophers Mr. Mesbah Yazdi is the only thinker that has a theory to define analytic propositions. This article which study and evaluate the theory, contains two sections. In the first section we will present ‘first definition’ of analytic propositions which we have gained from his written works, and we present some examples which he considers as analytic proposition. Then argue that, according to ‘first definition’ we cannot count them as analytic propositions. In the second section we will present ’second definition‘ for analytic propositions which we have gained from his oral works, as a solution for objections to the ‘first definition’ of analytic propositions. In spite of this reformation, we will argue that his theory is not acceptable because of two reasons; the first reason is that his theory is vague and does not limit these propositions. The second reason is that there are some propositions that there is an agreement that they are analytic propositions, whereas his theory does not count them as analytic propositions.