چگونگي تاثير نماد و اسطوره هاي كهن در طراحي و تزيين اشياي خانگي قرون اوليه اسلامي ايران

چكيده در قرون اوليه اسلامي در ايران شاهد تشكيل حكومت هاي متقارني هستيم كه همگي با نام ايراني داعيه حكومت داشته و سعي در احياي مظاهر هويت ايراني داشته اند. اشيا و ظروف خانگي به جا مانده از اين زمان از جمله مظاهر مادي فرهنگ است. همچنين نماد و اسطوره هاي به كار رفته در طراحي اين اشيا ، چه از ديد شكل و فرم و چه از ديد نقش و تزيين از جمله مظاهر معنوي جلوه گر شده در اين آثار است. با بررسي فرم و نقش و تزيينات به كار رفته در اشيا در دوره هاي تاريخي مختلف كه يكي از جلوه هاي اعتقادات مردم است، مي توان به چگونگي تاثير نماد و اسطوره ها در طراحي اشيا پي برد. در اين مقاله به تبيين ارتباط ميان نماد و اسطوره هاي كهن ايران و نقش پردازي هاي انجام شده در طراحي اشياي خانگي قرون اوليه اسلامي پرداخته شده است. هدف اصلي اين مقاله، نماياندن نقش نماد و اسطوره هاي كهن ايراني و جلو هگري آنها در شك لگيري و نقش پردازي ظروف خانگي قرون اوليه اسلامي در ايران است. اين تحقيق با اين پرسش آغاز گرديده است كه «نماد و اسطوره هاي كهن ايراني در طراحي و تزيين اشيا چگونه تاثير داشته است؟ » روش تحقيق تاريخي-تطبيقي و تفسير محتواست و به اين منظور ابتدا اشياي خانگي اين قرون به تفكيك ظروف سفالين، فلزي و شيشه اي معرفي و گون هشناسي مي شوند. سپس به تحليل نقش و تزيينات آنها پرداخته مي شود. به عنوان نتيجه مي توان به اين نكته اشاره كرد كه بيشتر نمادها و اسطوره هاي كهن از عناصر طبيعت اقتباس شده است كه از ميان آنها نقش آب و آتش پ ررنگ تر است. در نهايت مي توان تاثير نماد و اسطوره هاي كهن ايرانيان را در سه گروه نمادهاي مربوط به نور و آتش، نمادهاي مربوط به آب و نمادهاي معنايي جلو هگر شده در ظروف خانگي نشان داد.