رويكرد كلامي ـ تقريبي شيخ طوسي در آثارش

Kalami - Taqrib’s approach of Sheikh Tousi in his works

شيخ طوسي از علماي بزرگ قرن چهارم و پنجم قمري (385-460ق) است كه آثار بسياري را در زمينه-هاي مختلف اسلامي به رشته تحرير درآورده است. نگارنده در اين نوشتار ميزان و موضوعات آثار شيخ طوسي را مورد بررسي قرار داده كه پس از بررسي به 56 كتاب از تاليفات شيخ طوسي دست يافته، در صورتي كه در آخرين تحقيق صورت گرفته 53 اثر معرفي شده است. از ميان اين آثار، 23 اثر در زمينه كلام نگارش يافته كه نشان دهنده رويكرد كلامي شيخ طوسي در آثارش مي باشد. البته رويكرد كلامي او در آثار غير كلامي اش نيز مثل تفسير قرآن كاملاً مشهود است. شيخ طوسي در آثار خود از منابع مذاهب ديگر اسلامي غافل نبوده، از اين رو آثار خود را به صورت تقريبي و تطبيقي به نگارش درآورده است كه نشان دهنده رويكرد تطبيقي و تقريبي شيخ طوسي در آثارش مي باشد. اين مسيله را مي توان با مراجعه به آثار حديثي، رجالي، كلامي، فقهي و تفسيري او مشاهده كرد كه در اين مقاله به نمونه هايي از آن پرداخته شده است. بايد در نظر داشت كه مراد نگارنده از رويكرد تقريبي، توجه به آثار مذاهب ديگر اسلامي و ارايه نظرات آنهاست؛ اعم از اينكه آنها را بپذيرد، يا در صدد رد آنها برآيد.

Sheikh Tousi is one of great scholars of fourth and fifth century who wrote many books in various Islamic fields. The author of this article examines different topics of Sheikh Tousi’s works that after his inspecting he reaches to 56 books of Sheikh Tousi, in case before this 53 of his books were introduce. From these books 23 of them are in Kalam’s field and shows Sheikh Tousi’s approach through Kalam’s science. Of course his Kalam’s approach is visible in his non Kalami works as well such as interpreting Holy Qur’an. Sheikh Tousi in his works was not neglect to other Islamic sects, so he wrote his books approximately and comparatively that indicant Sheikh Tousi’s approximate and comparative approach in his works. We could see this issue with referring to Hdithi, Rejali, Kalami, jurisprudence and interpretive works of him which this article point out to selected examples.