اثر كاه و كلش برنج بر زمان شروع و ضريب رواناب ناشي از باران

Effect of rice straw mulch on runoff threshold and coefficient from rainfall

توليد رواناب باعث هدررفت خاك و در نهايت افزايش رسوب در مخزن‌هاي آبي مي‌شود. فرسايش آبي فرآيندي انتخابي است كه سبب حذف ذرات خاك با اجزا كوچك‌تر و تراكم كمتر مي‌شود. اصلاح‌كننده‌هاي آلي با افزايش نفوذپذيري و كاهش رواناب موجب كاهش هدررفت خاك مي‌شوند، هرچند كمّي‌سازي اثر آن‌ها بر مولفه‌هاي فرآيند توليد رواناب كمتر مورد توجه قرار گرفته است. از اينرو اين پژوهش براي بررسي اثر كاه و كلش برنج به‌عنوان يك تيمار حفاظتي در زمان شروع و ضريب رواناب در خاك‌هاي شني- لومي مرتع‌هاي ييلاقي البرز در شمال ايران تحت شرايط آزمايشگاهي بررسي شد. آزمايش‌ها با كاه و كلش در مقدار 5/0 كيلوگرم در مترمربع براي شدت‌هاي باران شبيه‌سازي شده با مقادير 30، 50، 70 و 90 ميلي‌متر بر ساعت و شيب 30 درصد انجام شده است. نتايج نشان داد كه كاه و كلش مي‌تواند تاثير معني‌داري با سطح اعتماد 99 درصد در افزايش زمان شروع و كاهش ضريب رواناب داشته باشد. ميزان افزايش زمان شروع رواناب در اثر تيمار حفاظتي كاه و كلش در شدت 90 ميلي‌متر بر ساعت با مقدار 10/110 درصد بيشترين مقدار بود. ضريب رواناب نيز پس از تيمار حفاظتي در شدت 30 ميلي‌متر بر ساعت با مقدار 36/19 درصد بيشترين كاهش را داشت.

Runoff causes soil loss and finally leads to sedimentation in water bodies. Water erosion as a selective process; generally removes the smaller components of soil particles with lower density. Organic amendments increase the soil infiltration rate and finally reduce the runoff and soil loss, but quantification of their effects on runoff parameters has less been attended. The present research was therefore conducted to study the effects of rice straw mulch as a conservation treatment on runoff threshold and coefficient for sandy-loam soils taken from the Alborz summer rangeland, north of Iran under laboratory conditions. Experiments were conducted by using straw mulch with an amount of 0.5 kg m-2 for simulated rainfall intensities of 30, 50, 70 and 90 mmh-1 and the slope of 30 %. Results showed that the straw mulch increased the runoff threshold and decreased the runoff coefficient significantly (p=0.01). The mulching treatment in the rainfall intensity of 90 mmh-1 with the amount of 110.10 % was the highest increase rate of runoff threshold compared with other intensities. The treatment of rainfall intensity of 30 mm h-1 had the lowest reduction rate of runoff coefficient with the amount of 19.36 %.