بررسي مقايسه‌اي دوز جذبي اشعه در اندام‌هاي هدف درتصويربرداري از ناحيه فك و صورت با تكنيك‌هاي پانوراميك، توموگرافي خطي، CBCT و CT پزشكي

Comparison of radiation absorbed dose in target organs in maxillofacial imaging with panoramic, conventional linear tomography, cone beam computed tomography and computed tomography

زمينه و هدف: هدف از اين مطالعه اندازه‌گيری و مقايسه دوز جذبی اشعه در بافت‌های بدن (غده تيروئيد، غدد بزاقی، چشم و پوست) در طی تصويربرداری از ناحيه فك و صورت با تكنيك‌های پانوراميك، توموگرافی خطی، CBCT و CT پزشكی بود.روش بررسی: دوزيمتر ترمولومينسانس (TLD) در 14 ناحيه از فانتوم RANDO به منظور اندازه‌گيری ميانگين دوز جذبی اشعه در غده تيروئيد، غده بزاقی پاروتيد، غده بزاقی تحت فكی، غده زيرزبانی، عدسی چشم و پوست ناحيه گونه قرار داده شد، سپس با دستگاه Promax (PLANMECA، فنلاند) تصويربرداری‌های پانوراميك، توموگرافی خطی و CBCT و با دستگاه Spiral Hispeed/Fxi (جنرال الكتريك، آمريكا) تصاوير CT از فانتوم تهيه گرديد. با استفاده از ميانگين دوز جذبی، دوز معادل و دوز موثر هرارگان محاسبه گرديد. يافته‌ها: محدوده دوز جذبی در تكنيك پانوراميك از mGY038/0 (پوست ناحيه گونه) تا mGY308/0 (غده بزاقی تحت فكی)، در توموگرافی خطی از mGY 048/0 (عدسی چشم) تا mGY510/0 (غده بزاقی تحت فكی)، در CBCT از mGY322/0 (غده تيروئيد) تا mGY144/1 (غده بزاقی پاروتيد) و در تكنيك CT از mGY495/2 (غده بزاقی زيرزبانی) تا mGY424/3 (غده بزاقی تحت فكی) متغير بود. ميزان دوز موثر كلی در تكنيك CBCT تقريباًٌ 5 برابر پانوراميك و 4 برابر توموگرافی خطی، و در تكنيك CT، 30 برابر پانوراميك و 22 برابر توموگرافی خطی بود. دوز موثر كلی در تكنيك CT تقريباً 6 برابر CBCT بود.نتيجه‌گيری: برای به دست آوردن اطلاعات سه بعدی در ناحيه ماگزيلوفاشيال، روش تصويربرداری CBCT دوز جذبی و دوز موثر بسيار كمتری نسبت به CT پزشكی دارد. همچنين در طی تصويربرداری از ناحيه دهان و فك و صورت، غدد بزاقی بيشترين دوز جذبی را دارا هستند.

Background and Aim: The objective of this study was to measure and compare the tissue absorbed dose in thyroid gland, salivary glands, eye and skin in maxillofacial imaging with panoramic, conventional linear tomography, cone beam computed tomography (CBCT) and computed tomography (CT).Materials and Methods: Thermoluminescent dosimeters (TLD) were implanted in 14 sites of RANDO phantom to measure average tissue absorbed dose in thyroid gland, parotid glands, submandibular glands, sublingual gland, lenses and buccal skin. The Promax (PLANMECA, Helsinki, Finland) unit was selected for Panoramic, conventional linear tomography and cone beam computed tomography examinations and spiral Hispeed/Fxi (General Electric,USA) was selected for CT examination. The average tissue absorbed doses were used for the calculation of the equivalent and effective doses in each organ.Results: The average absorbed dose for Panoramic ranged from 0.038 mGY (Buccal skin) to 0.308 mGY (submandibular gland), linear tomography ranged from 0.048 mGY (Lens) to 0.510 mGY (submandibular gland),CBCT ranged from 0.322 mGY (thyroid glad) to 1.144 mGY (Parotid gland) and in CT ranged from 2.495 mGY (sublingual gland) to 3.424 mGY (submandibular gland). Total effective dose in CBCT is 5 times greater than Panoramic and 4 times greater than linear tomography, and in CT, 30 and 22 times greater than Panoramic and linear tomography, respectively. Total effective dose in CT is 6 times greater than CBCT.Conclusion: For obtaining 3-dimensional (3D) information in maxillofacial region, CBCT delivers the lower dose than CT, and should be preferred over a medical CT imaging. Furthermore, during maxillofacial imaging, salivary glands receive the highest dose of radiation.