نسبت جيوه آلي به جيوه كل در برخي از اندام‎هاي باكلان بزرگ (Phalacrocorax carbo) صيد شده از تالاب هاي بين المللي گميشان و انزلي

The ratio of organic mercury to total mercury in some organs of great cormorant (Phalacrocorax carbo) caught from Gomishan and Anzali International Wetlands

چكيده زمينه و هدف: آلودگي اكوسيستم‎هاي آبي به فلزات سنگين، خصوصاً جيوه همواره نگراني‎هايي را در مورد سلامت و بهداشت موجودات آبزي پديد آورده است. لذا در اين پژوهش ضمن توصيف يك روش جديد براي سنجش جيوه آلي، غلظت جيوه كل و جيوه آلي در باكلان بزرگ سنجيده و با استانداردهاي بهداشت جهاني مقايسه شده است. مواد و روش‎ها: در اين مطالعه مقطعي تعداد 18 نمونه از باكلان بزرگ را در فصل زمستان (اسفند ماه) 1388 به صورت تصادفي صيد، سپس از سه بافت كبد، كليه و عضله، نمونه‎هايي تهيه و غلظت جيوه كل و آلي با دستگاه آناليز جيوه ساخت امريكا (Leco AMA 254) اندازه‎گيري شد. جهت آناليز آماري از آزمون‎هاي من ويتني و كلموگروف اسميرنوف استفاده گرديد. يافته‎ها: ميانگين ميزان جيوه كل در كبد، كليه و عضله اين پرنده به ترتيب 67/5، 59/3 و 26/2 ميلي‎گرم در هر كيلوگرم وزن تر (mg kg -1 w.w) بود كه به ترتيب 82، 79 و 58 درصد را جيوه آلي تشكيل مي‎داد. نتيجه گيري: غلظت جيوه كل در باكلان بزرگ از استاندارد تعريف شده WHO، FAO و EPA بالاتر بود و اين نتايج مي‎توانند يك هشدار جدي براي مصرف كنندگان اين پرنده خصوصاً افراد آسيب‎پذير باشند. واژگان كليدي: درياي خزر، باكلان بزرگ، وضعيت بهداشتي، جيوه آلي، جيوه كل

Abstract Background: Aquatic ecosystems pollution with heavy metals, especially mercury, has always been a major concern for aquatic organisms health. Hence this study not only described an innovative method for analyzing organic mercury compound, but also evaluated total and organic mercury concentrations in great cormorant and compared them with world health standards. Materials and Methods: In this cross-sectional study, 18 great cormorants were randomly captured in March, 2009. Total and organic mercury of muscle, kidney, and liver tissues were analyzed by an advanced mercury analyzer made in the United States (Model; Leco, AMA 254), and statistical analysis was done by Mann-Whitney U, and Kolmogrove-Smirnov tests. Results: Mean accumulated total mercury in liver, kidney, and muscle tissues were 5.67, 3.59, and 2.26 mg kg -1 w.w., respectively and organic mercury formed 82, 79, and 58 % of the total mercury. Conclusion: The levels of accumulated mercury in all tissues of great cormorant were more than the established limits by WHO, FAO, and EPA. These results can be a serious warning for consumers of these birds, especially vulnerable people. Keywords: Caspian Sea, Great cormorant, Health status, Organic mercury, Total mercury