ارزيابي عملكرد و اجزاي عملكرد دانه كلزا در كشت مخلوط نواري گندم-كلزا تحت تاثير كودهاي شيميايي و بيولوژيك

Evaluation of Yield and Yield Components of Oilseed Rape in the Wheat-Oilseed Rape Strip Intercropping Influenced by Chemical and Biological Fertilizers

به منظور ارزيابي اثرات كشت مخلوط نواري گندم (Triticum aestivum) و كلزا (Brassica napus) و كاربرد كودهاي شيميايي و بيولوژيك بر اجـزاي عملكرد، عملكرد دانه و عملكرد بيــولوژيكي كلزا آزمايش هاي مـزرعـه اي به-صورت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار طي دو سال زراعي 1390-1389 و 1391-1390 در اراضي تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تبريز اجرا گرديد. عامل اول 4 نوع كشت گندم و كلزا شامل كشت خالص كلزا (1A)، كشت مخلوط نواري با الگوي 8:3 (2A)، 4:12 (3A) و 5:16 (4A) به ترتيب رديف گندم و كلزا و عامل دوم شامل دو سطح كودي 1B: 100% كود شيميايي (اوره و سوپر فسفات تريپل) و 2B: 50% كود شيميايي+كود بيولوژيكي (نيتراژين و بارور2) بودند. نتايج نشان داد كه كشت مخلوط نواري گندم با كلزا سبب افزايش معني دار اجزاي عملكرد، عملكرد دانه در واحد سطح اشغالي و عملكرد بيولوژيكي كلزا در واحد سطح اشغالي نسبت به كشت خالص گرديد. تعداد خورجين در بوته در سيستم هاي كشت مخلوط بيشتر از كشت خالص كلزا بود. بيشترين عملكرد دانه در واحد سطح اشغالي در سيستم 5:16 رديف گندم-كلزا با ميانگين g.m-276/343 به دست آمد و كمترين آن در كشت خالص كلزا با ميانگين g.m-21/260 حاصل شد. ميزان عملكرد بيولوژيكي در واحد سطح اشغالي و عملكرد دانه در واحد سطح مخلوط در تيمار 1B به طور معني داري بيشتر از تيمار 2B بودند ولي اين تيمار روي ساير صفات مورد ارزيابي تاثير معني داري نداشت. به دليل اين كه 1B و 2B از نظر عملكرد دانه در واحد سطح اشغالي اختلاف معني داري نداشتند و همچنين با توجه به اهميت كاهش مصرف كودهاي شيميايي و سلامت غذا و محيط زيست، سيستم هاي كشت مخلوط نواري گنـدم-كلـزا همـراه با كاربرد 50% كود شيميايي+ كود بيولوژيك مي توانند به عنوان يك روش زراعي مناسب در منطقه معرفي گردند.

To evaluate the effects of wheat (Triticum aestivum) and oilseed rape (Brassica napus) strip intercropping on yield components, seed and biological yields of oilseed rape, field experiments were carried out as factorial based on randomized complete block design with three replications at Research Farm of Tabriz University, Tabriz, Iran during 2010-2012 cropping seasons. The first factor consisted of four types of wheat and oilseed rape cropping system, sole crop of oilseed rape (A1),: strip intercropping with 8:3 (A2), 12:4 (A3) and 16:5 (A4) of wheat and oilseed rape rows, respectively and the other factor consisted of two fertilizer levels, B1: 100% chemical fertilizers (urea and triple superphosphate) and B2: 50% chemical fertilizers + biofertilizers (Nitrazhin and Barvar2). The results showed that strip intercropping of wheat- oilseed rape resulted in significant increase in yield components, seed yield per occupied unit area and biological yield per occupied unit area of oilseed rape as compared with mono-cropping. The number of silique per plant in intercropping systems was significantly higher than that of mono-cropping. The highest seed yield was obtained in the 16:5 rows of wheat-oilseed rape with 343.76 g.m-2 and the lowest mean was observed in mono-cropping of oilseed rape with 260.21 g.m-2. Biological yield per occupied unit area and seed yield per intercropped unit area in B1 were significantly greater than that of B2, but this treatment had no significant effect on the other traits. Because, B1 and B2 had no significant difference in seed yield per occupied unit area and due to the importance of reduction in chemical fertilizers consumption and food and environmental health care, strip intercropping of wheat-oilseed rape under 50% chemical fertilizers + biofertilizers can be recommended as a suitable cultural method.