مطالعه تيمار روغن بزرك در چوب كبوده (Populus alba L.) به‌عنوان تيمار سنتي آثار تاريخي چوبي در برابر هوازدگي

Study of linseed oil on white poplar wood (Populus alba L.) as a traditional treatment for historical wooden relics against weathering

بخش مهمی از آثار چوبی در فضای باز و در معرض هوازدگی قرار دارند. حفاظت از این آثار با توجه به ارزش‌های فرهنگی آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. پیشینه استفاده از روغن بزرك به چند قرن گذشته بازمی‌گردد و امروزه نیز به شكل سنتی در سطح وسیعی جهت تیمار آثار چوبی در فضای باز به كار می‌رود؛ بنابراین، ویژگی‌های تیمار چوب كبوده (Populus alba L.) با روغن بزرك تحت تأثیر هوازدگی موردمطالعه قرار گرفت. جذب روغن در فرایند تیمار بررسی شد و میزان آبشویی آن با استفاده از استاندارد BS EN 84:1997 اندازه‌گیری گردید. فرایند هوازدگی نیز با توجه به دستورالعمل ASTM 2565-99 انجام گرفت. نمونه‌ها پس از 300 و 800 ساعت هوازدگی از طریق رنگ سنجی، طیف‌سنجی FTIR و تصاویر SEM موردمطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد كه نمونه‌های تیمار شده مقاومت خوبی در برابر آبشویی دارند ولی تیمار روغن بزرك موجب تغییرات بصری زیادی در چوب می‌شود كه این تغییرات در طول فرایند هوازدگی ادامه پیدا می‌كند. داده‌های طیف‌سنجی نیز گویای تخریب ساختاری نمونه‌های تیمار شده پس از هوازدگی بود به‌گونه‌ای كه به شكل شكست و ایجاد ترك در ساختار سلولی در تصاویر میكروسكوپ الكترونی از سطح چوب دیده شد. به‌طوركلی، نتایج بر عدم عملكرد مناسب تیمار روغن بزرك در شرایط مطالعه در این تحقیق، جهت حفاظت چوب در فضای باز تأكید داشت

Large part of wooden relics is located in open air spaces under weathering exposure. Conservation of the relics has a great importance due to their cultural values. Application of linseed oil in conservation backs to centuries ago. Today, it is used as a traditional treatment of wooden relics extensively. Regarding to importance of historical wooden relics, there is a need for detail study of traditional treatments. Therefore, conservative properties of linseed oil treatment on white poplar wood (Populus alba L.) was studied under weathering exposure. Firstly, linseed oil absorption of the wood samples was measured and its leaching was evaluated according to BS EN 84:1997. Treated wood samples were artificially weathered regarding to ASTM 2565-99. After 300 and 800 hours weathering, samples were analyzed by Colorimeter, FTIR spectroscopy and Scanning electron microscopy. Results showed that linseed oil treatment has a good resistance against leaching but causes to serious aesthetical changes which were continued during weathering process. FTIR data were indicated structural degradation of treated samples after weathering. The degradation was clarified as rupture and cracks of cell walls and vessel pits in SEM images of wood surface. Results signified inappropriate effects of linseed oil for conservation of wood in open air spaces.