بررسي بازگشت به موطن اصلي از ديدگاه مثنوي و رباب نامه

An Analysis of Returning to Original Homeland in Masnavi and Robab Nameh

انسان جستجو‌گر همواره در پي شناخت اصل و جايگاه نخستين خود بوده و در آرزوي بازگشت به آنجا به سر مي‌برد و زندگي شكوهمند خود را با همين نگرش شكل مي‌دهد. برر سي متون عرفاني از گرايش ذاتي و فطري انسان به سوي وطن اصلي پرده برمي‌دارد و ادبيات در بررسي موضوعي با نام نوستالژي كه از مباحث علم روان شناسي است در مفهوم بازگشت به سرزميني كه يادش را در دل دارد با حسرت و درد در هبوط و صعود خلاصه مي‌كند. مي‌توان گفت نوستالژي و مسيله بازگشت به اصل و موطن اصلي مفهومي بس درخشان است كه نظر بسياري از عرفا را به خود جلب كرده است. انديشه بازگشت به موطن اصلي از نظر عرفاني صعود از خود بيگانگي نفس و رسيدن به منشا اصلي انساني است. مولانا جلال الدّين بلخي توجه خاص به مسيله نوستالژي ( آرزوي بازگشت به موطن اصلي ) داشته و در مثنوي، حُزن غربت را به حلاوت بازگشت گره مي‌زند و سلطان ولد فرزند بزرگ مولانا نيز در رباب نامه با بهره گيري از مضامين روح مثنوي به طور طبيعي در اين راه گام برداشته است. مقاله حاضر بر آن است نشان دهد كه در فضاي غريبي ني و رباب يك انديشه واحد نهفته است.

The explorer man has always been in quest of recognizing his origin and his primitive status and has desired to return there so that it is through this attitude that he has formed his glorious life. Investigation on mystical texts discloses the manʹs inherent tendency to his original homeland. Literature, in a topical comparison, with the name of nostalgia which is of the psychology discussions, in the sense of returning to a land where man has left behind his memoirs, summarizes it with yearning and pain in his ups and downs of his life. It can be said that nostalgia and the problem of returning to the original homeland has a luminous sense which has attracted the attention of the mystics. From the point of view of mysticism, the speculation of reunification to original homeland is the alienation from self and joining the main origin of humanity. Maulana Jalaloddin Balkhi had special attention to the problem of nostalgia ( desire to return to the homeland ), and in the Masnavi he ties the grief of the homesickness with the sweetness of returning. Soltanwalad, Maulanaʹs eldest son, in the Robab Nameh, by utilizing the themes of Masnaviʹs soul, has set normal steps forward in this case. The aim of the present essay is to show, as far as possible, the strange nostalgic atmosphere which becomes hidden in the clamor of music and robab. Keywords Nostalgia - homeland - soul- prison - Maulavi - Soltan Walad