مطالعه توان رقابتي گياهان آمارانت (Amaranthus spp.) و ماش (Vigna radiata L.) در كشت مخلوط و روش هاي مديريتي بقاياي گياهي

Study of competition ability of amaranth (Amaranthus spp.) and mung bean (Vigna radiata L.) in intercropping system by using competition indices

به منظور مطالعه كمّي توان رقابتي گياهان آمارانت (Amaranthus spp.) و ماش (Vigna radiata L.) در كشت مخلوط علوفه اي تحت تاثير روش مديريت بقاياي گياهي گندم، آزمايشي در سال زراعي 90-1389 در دو مرحله (كشت گندم در پاييز و سپس كشت مخلوط آمارانت و ماش در تابستان) در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه شهيد چمران اهواز اجرا شد. اين پژوهش به صورت كرت هاي يك بار خرد شده (عامل اصلي مديريت بقاياي گندم به سه روش حذف كامل، مخلوط كردن و آتش زدن و عامل فرعي نسبت هاي تراكمي گياهان آمارانت و ماش به صورت صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد) در قالب بلوك‏هاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام شد. در اين آزمايش از هشت شاخص تعيين وضعيت رقابت‌كنندگي گياهان استفاده شد. نتايج نشان داد كه بيش ترين عملكرد علوفه مخلوط (6/1347 گرم بر مترمربع) و مقدار شاخص نسبت برابري زمين (27/1) در تيمار مخلوط كردن بقايا و نسبت تراكمي 50 درصد هر يك از گياهان به دست آمد. با آتش زدن بقاياي گياهي ضريب شلوغي افزايش، ميزان توليد نسبي زمين و شدت نسبي رقابت كاهش يافته و همچنين بيش ترين تلفات واقعي عملكرد (63/2) نيز به دست آمد. با افزايش نسبت تراكمي، درجه تهاجمي آمارانت بسيار بيش تر از ماش افزايش يافت. به علاوه، در تيمارهايي كه بيش ترين عملكرد علوفه مخلوط حاصل شد، آمارانت گياه غالب و ماش گياه مغلوب بود. در مجموع، نيز گياه آمارانت بيش تر از ماش تحت تاثير روش مديريت بقايا و نسبت هاي تراكمي قرار گرفته و توان رقابت‌كنندگي آن نيز بيش تري در مقايسه با ماش داشت.

In order to study the competition ability of amaranth and mungbean in fodder intercropping system under different crop residue management, a field experiment was conducted at two seasons (first planting of wheat and then intercropping management) in Agricultural Faculty of Shahid Chamran University of Ahvaz during growing season of 2010-2011. The experimental design was split plot based on randomized complete block design with three replications. Three crop residue managements were in main plot and five planting ratios were in sub-plot. Eight indices of the competition abilities were measured. The results showed that the highest intercropping fodder yield (1347.6 g.m-2) and LER (1.27) were obtained in residue incorporated and 50% planting ratio of each crop. Residue burning increased variation of CR, reduced RLO and RCI and also, had the highest RYL. In higher planting ratio, the aggrissivity of amaranth was more than mung bean. In treatments with highest forage yield, amaranth and mungbean were dominant and non-dominant crops, respectively. In conclusion, amaranth was more influenced by residue management methods and planting ratios than mung bean and also, its competition ability had more variation in compared by mung bean.