پيامد هاي كاربرد مجزا و توام ريزموجودات آزوسپريلوم و ميكوريزا بر عملكرد و اجزا عملكرد ارقام گندم (Triticum spp.) نواحي گرمسيري

The consequences of single and integrated application of Mycorrhiza and Azospirillum inoculants on yield and yield components of warm region wheat cultivars (Triticum spp.)

به منظور ارزيابي پيامد هاي كاربرد مجزا و توام ريزموجودات آزوسپريلوم و ميكوريزا بر عملكرد و اجزا عملكرد ارقام گندم (Triticum spp.) نواحي گرمسيري پژوهشي در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه شهيد چمران اهواز در سال زراعي 92-1391 اجرا شد. طرح آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب بلوك كامل تصادفي و در سه تكرار بود. فاكتورها شامل باكتري Azospirillum lipoferum در دو سطح (تلقيح و عدم تلقيح)، قارچ ميكوريزا در سه سطح (عدم كاربرد، استفاده از سويه Glomus intradices و سويه G. mossaae) و ارقام گندم در سه سطح ( رقم چمران و دو رقم دوروم (دنا و بهرنگ)) بود. بررسي صفاتي همچون تراكم سنبله، وزن هكتوليتر، عملكرد دانه، شاخص بازآوري و چندين ويژگي ديگر نشاندهنده تاثير مثبت و معني دار استفاده از ريزموجودات بر ارقام گندم بود، به نحوي كه همزيستي ميكوريزايي بين 7 تا 33 درصد و همياري آزوسپريلوم بين 4 تا 32 درصد صفات برآوردي را بهبود دادند. البته، كاربرد توام، منجر به افزايش اثرات كاربرد كودهاي بيولوژيك بر صفات برآوردي شد، اما بيشترين وزن هزاردانه (52 گرم)، عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك به ترتيب (33/1246 و 9/3000 گرم در متر مربع) و بيشترين تعداد روز تا سنبله دهي (33/71 روز)، سنبلچه در سنبله (66/22) و وزن هكتوليتر (37/805 گرم در ليتر) از تيمار تلقيح بذور رقم چمران با آزوسپيليوم و استفاده از سويه G. mossaae بدست آمد بنابراين مي توان اذعان داشت آزوسپريلوم و ميكوريزا جهت تغذيه ارگانيك گندم نان و ماكاروني و به عنوان جايگزيني مناسب براي كودهاي شيميايي هستند.

In order to study the consequences of single and integrated application of Mycorrhiza and Azospirillum inoculants on yield and yield components of wheat cultivars, an experiment was conducted in the research station of Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran, during growing season of 2012-13. The experimental design was factorial based on randomized complete block design with three replications. The treatments including of Mycorrhiza fungi in three levels (no use of strain and using strain Glomus intraradices and Glomus mossaae), bacteria Azospirillum lipoferum in the two-level (non-inoculated seeds and inoculated seed) and two wheat cultivars in three levels, Chamran (bread wheat), Dena and Behrang (durum wheat) varieties. Survey the traits such as spike density, hectoliter weight, grain yield, productivity index and several other treats indicate a significant and positive effect of used biofertilizers on wheat cultivars. So that cooperation of Mycorrhiza 7 to 33% and associative symbiosis of Azospirillum 4 to 32% improved traits. However, concurrent use, led to increase the use of biological fertilizers effects on wheat traits. But the highest seed thousand weights (52 g), grain yield and biological yield (1246.33 and 3000.9 g.m2, respectively), the highest number of days to heading (71.33 days) and hectoliter weight (805.37 g.lit-1) were obtained from inoculation of C.V Chamran seeds with Azospirillum and G. mossaae. Thus, it can be stated that Azospirillum and Mycorrhiza for organic feeding of wheat bread and pasta are as suitable replacement for chemical fertilizers.