ارزيابي شاخص هاي رقابتي و اقتصادي كشت مخلوط كلزا (Brassica napus L.) و نخود فرنگي (Pisum sativum L.) تحت مقادير مختلف كود نيتروژن

Evaluation of competitive and economic indices in canola (Brassica napus L.) and green pea (Pisum sativum L.) intercropping as affected by different rates of nitrogen fertilizer

اين آزمايش به منظور ارزيابي شاخص هاي رقابتي و اقتصادي كشت مخلوط كلزا (Brassica napus L.) و نخود فرنگي (Pisum sativum L.) تحت مقادير مختلف كود نيتروژن بصورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك كامل تصادفي با سه تكرار، در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه شهركرد در سال زراعي 91-1390 اجرا گرديد. تيمارهاي آزمايش شامل كشت مخلوط كلزا و نخودفرنگي با نسبت 2:1، 1:1 و 1:2 و تك كشتي هر يك از دو گياه به عنوان عامل اول و ميزان مصرف نيتروژن (100، 75 و 50 درصد نياز كودي هر يك از دو گياه) به عنوان عامل دوم بودند. شاخص‎هاي ارزيابي كشت مخلوط شامل نسبت برابري زمين (LER)، ضريب ازدحام نسبي (K)، شاخص توليد سيستم (SPI)، كاهش يا افزايش عملكرد واقعي (AYL)، نسبت رقابت (CR) و شاخص هاي اقتصادي شامل مزيت پولي (MAI)، و سودمندي كشت مخلوط (IA) محاسبه شدند. نتايج نشان داد كه تقريباً همه شاخص هاي رقابتي و اقتصادي در سطح كودي 50% بيشترين ميزان را به خود اختصاص دادند. مقادير شاخص هاي AYLt و SPI و شاخص هاي اقتصادي MAI و IA براي همه نسبت هاي مخلوط مثبت شد و LER و Kt نيز براي همه نسبت هاي مخلوط بيشتر از يك به‎دست آمد كه نشان دهنده برتري كشت مخلوط نسبت به تك كشتي هر يك از دو گياه بود. مثبت بودن مقادير شاخص غالبيت و بزرگ تر از يك بودن مقادير نسبت رقابت براي گياه كلزا، بيانگر برتري رقابتي كلزا نسبت به نخودفرنگي يا استفاده بهتر اين محصول از نهاده ها در كشت مخلوط بوده است. بنابراين، ارزيابي شاخص‎هاي رقابتي و اقتصادي به خوبي مزيت كشت مخلوط كلزا با نخود فرنگي در شرايط كاهش مصرف نهاده نيتروژن را تشريح مي‎نمايد.

This experiment was conducted in order to evaluate the competitive and economic indices of canola (Brassica napus L.) and green pea (Pisum sativum L.) intercropping in different rates of nitrogen fertilizer in a factorial arrangement based on randomized complete block design with three replications at Shahrekord University research farm during growing season of 2011-2012. Intercropping and sole cropping treatments (green pea-canola 1:2, 1:1 and 2:1) were evaluated as the first factor and nitrogen rates (100%; 75% and 50% need) as the second factor. The calculated competitive indices were included land equivalent ratio (LER), relative crowding coefficient (K), the system production index (SPI), actual yield loss (AYL), competitive ratio (CR); and the economic indices included monetary advantage index (MAI) and the intercropping advantage (IA). The results showed that all the competitive and economic indices had the highest amount in 50 % of nitrogen requirement. The amounts of AYL, SPI and economic indices (MAI and IA) were positive for all intercropping ratios. Also, LER and Kt for all intercropping ratio were greater than one that indicated the advantage of intercropping over sole cropping of the plants. The positive values of aggressively index and competitive ratio greater than one for canola indicated that canola was superior competitor in compared to green pea. In conclusion, the evaluation of competitive and economic indices appropriately describes intercropping advantage of canola with green pea in reduced nitrogen fertilizer conditions.