بررسي تنوع زيستي محصولات زراعي، باغي و دامي در استان كرمان

Assessing biodiversity of agronomical, horticultural and livestock productions in Kerman province

پايداري توليد در بوم‌نظام‏هاي كشاورزي به حفظ و تقويت اشكال مختلف تنوع زيستي وابسته مي‏باشد. اين تحقيق با هدف بررسي جمعيت، سطح زير كشت، غناي گونه‏اي، يكنواختي و تنوع گونه‏اي در محصولات مختلف زراعي، باغي و دامي استان كرمان در سال 1392 صورت گرفت. براي اين منظور، اطلاعات مربوط به سطح زير كشت گياهان زراعي و باغي و همچنين جمعيت گونه‏هاي مختلف دامي شهرستان‏هاي مختلف استان كرمان در سال 1392 از طريق اطلاعات سازمان جهاد كشاورزي استان و همچنين پرسشنامه‏هايي جمع آوري گرديد. نتايج نشان داد كه شهرستان‏هاي جيرفت و كرمان بيشترين و شهرستان رفسنجان كمترين سطح زير كشت محصولات زراعي را دارا بودند. بيشترين سطح زير كشت محصولات باغي نيز در شهرستان‏هاي جيرفت و رفسنجان و كمترين مقدار آن در شهرستان بافت مشاهده شد. بيشترين و كمترين جمعيت دامي نيز مربوط به شهرستان‏هاي جيرفت و راور بود. شهرستان‏هاي جيرفت و كرمان بيشترين غناي گونه‏اي محصولات زراعي (به ترتيب 20 و 22 گونه) و باغي (به ترتيب 34 و 31 گونه) را شامل شدند. در بين محصولات كشاورزي مختلف استان، گونه‏هاي گندم، پسته و گوسفند در اكثر شهرستان‏ها گونه غالب بودند. بالاترين ميزان شاخص تنوع شانون در محصولات زراعي مربوط به شهرستان‏هاي جيرفت (27/2) و كرمان (99/1)، در محصولات باغي جيرفت (31/2) و بافت (05/2) و در محصولات دامي كرمان (99/0) بود. شهرستان رفسنجان كمترين ميزان شاخص تنوع شانون را در كليه محصولات كشاورزي دارا بود. شهرستان جيرفت بيشترين شاخص يكنواختي گونه‏هاي زراعي (76/0) و باغي (66/0) و شهرستان كرمان (75/0) بيشترين شاخص يكنواختي محصولات دامي را در بين شهرستان‏هاي مختلف استان شامل شدند. نتايج نشان داد كه همبستگي شاخص تنوع شانون با يكنواختي گونه‏اي بيشتر همبستگي آن با سطح زير كشت و غناي گونه‏اي در محصولات زراعي و باغي بود.

Sustainability of productions in agricultural ecosystems depends on conservation and amplification of biodiversity. This study was conducted to determine the planting area, species richness, species evenness and biodiversity of different agronomical, horticultural and livestock productions in Kerman province. For this purpose, information about planting area of agronomical and horticultural plants and population of various livestock species for different regions of Kerman was gathered. The results showed that Jiroft and Kerman regions had the highest and Rafsanjan had the lowest agronomical planting area. The highest planting area of horticultural plants was observed in Jiroft and Rafsanjan and the lowest amount of the trait was gained in Baft. The highest and lowest livestock populations were related to Jiroft and Ravar, respectively. Jiroft and Kerman regions were contained the highest species richness of agronomical (20 and 22 species, respectively) and horticultural (34 and 31 species, respectively) productions. Wheat, Pistachio and sheep were the dominant species in majority regions of Kerman. The highest Shannon index was gained in Jiroft (2.27) and Kerman (1.99) for agronomical, Jiroft (2.31) and Baft (2.05) for horticultural and Kerman (0.99) for livestock productions. Rafsanjan was included the lowest Shannon index in all agricultural productions. Jiroft had the highest species evenness of agronomical (0.76) and horticultural (0.66) and Kerman was contained the highest amount (0.75) for livestock productions in different regions of Kerman province. The results showed that correlation of Shannon index with species evenness was higher than planting area or species richness.