اثر بخشي مدل پيشگيري از بازگشت بر پايه ذهن‌آگاهي (‌MBRP) در پيشگيري از بازگشت و افزايش مهارت‌هاي مقابله‌اي در افراد وابسته به مواد افيوني

The Effectiveness of the Mindfulness Based Relapse Prevention (MBRP) Model onRelapse Prevention and Coping Skills Enhancement inPeople with Substance Dependency

مقدمه: اين پژوهش با هدف تعيين اثربخشي مدل پيشگيري از بازگشت بر پايه ذهن‌آگاهي (MBRP) در پيشگيري از بازگشت و افزايش مهارت‌هاي مقابله‌اي در افراد وابسته به مواد افيوني انجام شده است. روش: در يك طرح شبه آزمايشي 24 نفر مراجع با تشخيص اختلال سو مصرف مواد افيوني كه دوره سم‌زدايي را با موفقيت به پايان رسانده بودند، با روش نمونه‌گيري تصادفي خوشه‌اي در دو گروه آزمايشي و گواه ( هر گروه 12 نفر) تقسيم شدند. گروه آزمايشي به مدت هشت هفته و هر هفته يك جلسه گروهي تحت آموزش قرار گرفتند و گروه گواه در طول اين مدت هيچ درماني دريافت نكردند. آزمودني‌هاي پژوهش توسط پرسشنامه مهارت‌هاي مقابله‌اي با سو مصرف الكل (كه براي سو مصرف مواد نيز كارايي بالايي دارد) و نيز آزمايش مورفين پيش از شروع درمان، تصادفي در طي درمان، پس از درمان و پس از اتمام مرحله پيگيري سه ماهه، مورد ارزيابي قرار گرفتند. براي تحليل داده‌ها از آزمون‌هاي تجزيه و تحليل كواريانس چند متغيري (MANCOVA)، تجزيه و تحليل كواريانس تك متغيري (ANCOVA) و خي‌دو استفاده شد. يافته‌ها: نتايج آزمون‌هاي تجزيه و تحليل كواريانس چند متغيري و تجزيه و تحليل كواريانس تك متغيري نشان داد كه تفاوت معني‌داري بين دو گروه در افزايش مهارت‌هاي مقابله‌اي در مرحله پس آزمون و پيگيري وجود دارد. همچنين نتايج آزمون خي‌دو نشان داد كه تفاوت معني‌داري بين فراواني بازگشت در دو گروه وجود دارد. نتيجه‌گيري: نتايج نشان داد كه آموزش مدل پيشگيري از بازگشت بر پايه ذهن‌آگاهي (MBRP) در پيشگيري از بازگشت به اعتياد و افزايش مهارت‌هاي مقابله‌اي موثر است.

Abstract Introduction:The present study aims to determine the effectiveness of the Mindfulness Based Relapse Prevention (MBRP) model on relapse prevention and enhancement of coping skills in people with opiate substance dependency. Method:In a semi-experimental study and using cluster random sampling method, 24 subjects were selected from among people with diagnosis of opiate dependency who were successfully detoxified. They were assigned into experimental and control groups, each consisting of 12 people. The experimental group received 8 weekly sessions of MBRP training, and no treatment was given to the control group. The subjects were assessed by Alcohol Abuse Coping Response Inventory (AACRI) and morphine tests before treatment, randomly during treatment, after treatment, and after a 3-month follow-up stage. The data was analyzed using ? 2test, Multivariate Analysis of Covariance (MANCOVA), and covariance analysis (ANCOVA). Results:The ? 2 test results showed that there was a significant difference between experimental and control groups in terms of relapse rate. Moreover, the results of MANCOVA and ANCOVA were indicative of a significant difference between the two groups in coping skills enhancement at posttest and follow up stages. Findings:The results indicated that the MBRP model training was effective in relapse prevention and coping skills enhancement in people with opiate substance dependency