بررسي اثربخشي توانبخشي شناختي در بازسازي كاركردهاي اجرايي بيماران وسواسي ـ جبري

A Study of the Effectiveness of Cognitive Rehabilitation on Reconstruction of Executive Functions in Patients with Obsessive-Compulsive Disorder

زمينه: يكي از رويكرد هاي درماني جديد كه اثر بخشي آن قابل بررسي است، توان‌بخشي شناختي و تلاش در جهت ترميم نقايص شناختي است. هدف: هدف از پژوهش حاضر تعيين اثربخشي توانبخشي شناختي در بازسازي كاركردهاي اجرايي بيماران وسواسي ـ جبري بود. روش: روش پژوهش حاضر از نوع نيمه آزمايشي با طرح پيش آزمون و پس آزمون با گروه كنترل است. در اين پژوهش حجم جامعه 300 نفر بيمار وسواسي ـ جبري است كه از بين آنها نمونه‌اي متشكل از 30 نفر (15 نفر گروه آزمايشي و 15 نفر گروه كنترل بودند) كه با روش نمونه‌گيري در دسترس انتخاب شدند. داده‌هاي پژوهش از طريق سه آزمون دسته‌بندي كارت‌هاي ويسكانسين، آزمون رنگ واژه استروپ و خرده مقياس فراخناي ارقام معكوس وكسلر جمع‌آوري شد. و داده ها با استفاده از روش‌هاي آماري توصيفي و استنباطي تجزيه و تحليل شد. يافته‌ها: يافته‌ها نشان داد كه برنامه توانبخشي در بهبود مفهوم‌سازي و انعطاف‌پذيري ذهني تاثير مثبتي دارد (01/0 > P). همچنين برنامه توانبخشي در بهبود آغازگري و طرح‌پذيري ذهني افراد تاثير دارد يعني برنامه توانبخشي بر روي كاهش زمان پاسخگويي در كارت‌هاي يك، دو و سه تاثير مثبتي داشته است به عبارت ديگر اين برنامه توانبخشي بر روي گروه آزمايش در متغير بهبود آغازگري و طرح‌پذيري تاثير قابل توجهي داشته است ( 01/0 > P). يافته‌ها همچنين نشان داد كه اين برنامه توانبخشي در بازداري پاسخ تاثيري ندارد (05/0P < ). اين طرح همنچنين حافظه شنيداري بيماران وسواسي جبري را بهبود بخشيد. (01/0 > P) نتيجه گيري: به طور كلي در پژوهش حاضر برنامه توانبخشي شناختي مفهوم‌سازي، انعطاف‌پذيري ذهني، آغازگري و طرح‌پذيري و حافظه شنيداري بيماران وسواسي جبري را بهبود بخشيده اما در بازداري پاسخ تاثير مثبتي نمي‌گذارد، بنابراين توانبخشي شناختي در بازسازي كاركرد‌هاي اجرايي بيماران وسواسي ـ جبري موثر است.

Abstract Background:A new treatment approach attempting to improve cognitive deficits is cognitive rehabilitation, the effectiveness of which needs to be assessed. Objective:The aim of the present research was to investigate the effectiveness of the cognitive rehabilitation in reconstructing the executive functions in obsessive compulsive disorder patients. Method:The research method was semi-experimental with pretest-posttest control group design. The population consisted of 300 individuals with obsessive compulsive disorder, out of which 30 patients (experimental group= 15, control group=15) were selected using conventional sampling method. The research data were gathered using three tests, including the Wisconsin Card Sorting Test, the Stroop Color and Word Test, and the Wechsler Digit Span subtest, and were analyzed using descriptive and inferential statistical methods. Findings:The findings showed that the rehabilitation plan had a positive effect on improvement of conceptualization and mental flexibility (P < 0.01). The cognitive rehabilitation also had an effect on initiative and mental planning in patients. That is, the plan had a positive effect on decreasing the response time in cards one, two, and three. In other words, the plan had a significant effect on the initiation and planning variable in experimental group (P < 0.01). The results also showed that the plan had no effect on response inhibition (0.05 < P). The plan also improved hearing memory in the patients (P < 0.01). Conclusion:Generally speaking, in this study, the cognitive rehabilitation plan improved mental flexibility, initiation and planning, and hearing memory in obsessive compulsive disorder patients. However, it had no positive effect on response inhibition. Therefore, cognitive rehabilitation iseffective in in reconstructing the executive functions in patients with compulsive obsessive disorder.