تحليل نشانه ـ معناشناسي گفتمان در قصه يوسف

Semiotic Analysis of Discourse in Prophet Yusuf Narrative (Story)

امروز، نشانه ـ معناشناسي، حوزه‌هايي فراتر از نشانه‌شناسي كلاسيك و ساخت‌گرا را در بر مي‌گيرد. يكي از اين حوزه‌ها، اشكال روايي گفتمان است كه در قالب نظام‌هاي گفتماني آشكار مي‌شود و در آن، نشانه‌ها، ويژگيِ نشانه‌پذيري مجدد مي‌يابند و از نشانه‌هاي معمول، قاموسي و كليشه‌اي با كاركردهاي رايج و تكراري به عرصه نشانه‌هاي نامعمول و نو وارد مي‌شوند و ابعاد ارزشي و زيبايي‌شناختي مي‌يابند و ساحتي سرشار از پويايي و سياليتي را تجربه مي‌كنند كه به شكلي طبيعي گفتمان و نتايجِ مترتب بر آن را مي‌سازند. با تامل در برخي قصص قرآني مي‌توان دريافت كه اين متون به صورت پنهان و آشكار دربردارنده اغلب اين نظام‌هاي گفتماني است؛ نظام‌هاي گفتماني چون تجويزي، القايي يا تعاملي‌شناختي، تنشي و رخدادي. اين پژوهش با تحليل قصه يوسف از اين ديدگاه به توصيف و تبيين انواع نظام‌هاي گفتماني در اين قصه مي‌پردازد و به نتايج قابل توجهي دست مي‌يازد كه بر تعالي ساختار و معناي قصه يوسف تاكيد دوباره مي‌كند. در اين جستار هرگز در صدد آن نيستيم كه ارزش قصه يوسف و يا قصص قرآن را به سبب دارا بودن اين نظام‌هاي گفتماني بدانيم، بلكه با قبول تعالي همه‌جانبه اين قصص برآنيم كه اين بعد از نظام‌هاي گفتماني را در ساختار و محتواي آنان آشكار سازيم و به سخني ديگر در صدد توصيف اين نظام‌ها در سطح و عمق اين قصه هستيم تا از اين رهگذر يكي ديگر از ابعاد ارزشمند قصه‌هاي قرآني تبيين و اثبات شود. روش تحقيق به شيوه تحليل محتوا و بر اساس نظريه‌هاي نشانه ـ معناشناسي است كه در آراي افرادي چون گرمس در سال‌هاي اخير مطرح شده است.

With enhancement of different analysis of linguistic and semantics in various texts it is understood that the text of the noble Quran and also the Quranic tales include a lot of linguistic methods in transmitting and delivering its high concepts which have been considered a little attention from this point. Today, semiotics should contain more realms than classical and structural semiology. One of these fields is the frameworks of discourse narrating which are revealed in the form of discourse systems and signs retake the specification of semiotic and from common, dictionary and clichés signs with common and repeated usages change into unusual and new field of signs and profound virtue and aesthetic dimensions and experience a fulfill dynamic and fluidity form which create discourse and results derived from in a natural form. With contemplating some of the Quanic narratives, it is understood that these texts are comprised of these most discourse systems apparently and inwardly. The discourse systems are like descriptive, tensional and eventional discourse systems. This research with analyzing prophet Yusuf narrative from this point tries to describe and determine the kinds of discourse systems in this story and achieves a considerable results and emphasis on the structure and meaning of prophet Yusuf narrative from this view also. With attention to this point in this research, we are not going to value prophet Yusuf narrative and other narratives of the Quran for theses discourse systems. But with accepting the highest of all sides in these stories, this dimension of the discourse systems is revealed in the structure of prophet Yusuf narrative and in other words we try to describe these systems in appearance and profundity of this story and from this way to present and explore one of the other precious dimensions of the Quranic stories. The research method is the content analysis and according to the semiotic theories which are presented by persons like Geremis in recent years. Key words: Semiotics, Discourse systems, Yusuf narrative, Geremis.