كندوكاوي پيرامون فرجام‌شناسي از ديدگاه پل تيليش

A Study of Paul Tillich’s Teleology

مرگ‌انديشي، از دل‌مشغولي‌هاي ديرپاي آدمي و همچنين انديشمندان معاصر ازجمله پل تيليش به‌شمار مي‌آيد. كه البته آراي او به جهت غلبه ديدگاه اگزيستانسياليستي وي در اين مسيله، رنگ و بوي نسبتاً متفاوتي مي‌يابد. به طور كلي مسيله آخرت براي وي معنايي متعالي‌تر از معناي مصطلح حادثه واپسين دارد كه آن عبارت است از استعلاي آفرينش در پرتو حيات ابدي. ابديت در انديشه وي، امري نيست كه در آينده به آن دست يابيم بلكه اكنون و در حيطه كامل هستي حضور دارد. تيليش بنا بر رويه خود كه به‌كاربردن برهان بر مسيله خدا را عين نفي آن مي‌داند، با نقد سه رويكرد تناسخ، بينابين و برزخ در اثبات معاد، با بيان رابطه زمان و ابديت و تبيين حيات الهي و با پيونددادن حيات ابدي موجودات با حيات الهي، جاودانگي موجودات را به اثبات مي‌رساند. همچنين روشن خواهد شد كه تبييني كه تيليش از معاد ارايه مي‌دهد از عناصر موجود در معاد ديني، همچون بهشت و جهنم، حادثه واپسين، و معاد جسماني، خالي بوده و با معاد ديني در تعارض است، همچنين محذورات و پيامدهاي ناخوشايندي نيز به دنبال دارد.

One of the main human’s concerns including Paul Tillich, the contemporary scholar, is teleology. This paper studies the Paul Tillich’s views on the issue and especially pays attention to his existential look which distinguishes him from others. This paper comes to the conclusion that the question of resurrection has a transcendent meaning in Tillich philosophy, and that is the transcendental characteristic of creation in the light of immortal life rather than the common meaning of an ultimate event. According to Tillich, immortality isn’t defined as something going to take place sometime in future, but it exists at the present moment and within the boundary of being. Criticizing the approaches of incarnation, transition and the middle approach in proving the Return, Tillich shows the creatures’ immortality with explaining the time immortality relation, the divine life, and connecting the immortal life of creatures with divine life.