فرايند حصول شناخت آدمي در فلسفه صدرالمتالهين شيرازي

Human Knowledge Acquisition Process In the Philosophy of Sadr-Al-Motaalehin Shirazi

آيا با حذف عقل فعال به عنوان علت حقيقي افاضه صور ادراكي در فلسفه صدر‌المتالهين شيرازي امكان يافتن راهكار ديگري براي تبيين فرايند حصول شناخت انساني بر اساس مباني موجود در اين فلسفه وجود دارد؟ اين مقاله نشان مي‌دهد كه علي‌رغم اختصاص صفحات زيادي از آثار صدرا به مسيله كيفيت حصول معرفت آدمي نسبت به موجودات جهان با محوريت واهب‌الصور به عنوان علت حقيقي اين امر، اصول و مباني خاص حكمت متعاليه ما را از آن تحليل معيوب بي‌نياز ساخته، و راهكار قابل قبول‌تر و ساده‌تري در اختيار ما مي‌گذارد. اين راهكار مبتني بر اصول و نكته‌‌نظرهاي ابتكاري اين فيلسوف هم‌چون؛ اصالت وجود، وحدت تشكيكي وجود، نوع هويت وجودي انسان در حكمت متعاليه، اتحاد عالم و معلوم و نتايج آن و تقسيم علم به بسيط و مركب است. ما نشان خواهيم داد كه اين مباني ضمن اين‌كه گشودگي مراتب هستي را بر روي يك‌ديگر قابل دفاع مي‌سازد، با تكيه بر حركت اشتدادي وجودي انسان، فرايند حصول شناخت آدمي را به نحو موجهي تبيين مي‌كند.

Abandoning the active intellect as the main cause of perceptual forms, is there any different approach, based on the principles of Sadra’s philosophy, to explain the process of human knowledge obtaining? This paper argues though Sadra devoted many pages in his works to the quality of human knowledge obtaining, with the focus on the active intellect as the main cause, certain principles of transcendent wisdom of Sadra, make us needless from that defective analysis and provide us with a more acceptable and easier approach. This approach is based on his peculiar principles and innovations such as existentialism, gradual unity of existence, existential identity of the human, the unification of intellect and intelligibe, and the knowledge division into simple and compound. We will show that these principles allow us to defend the existential openness of levels of existence towards each other. Also, relying on existential motion of human, they explain the process of human cognition justifiably.