تعيين مهم‌ترين پارامترهاي گرانولومتري سنگفرش بيابان در تفكيك تيپ هاي مختلف دشت سر(مطالعه موردي : خضرآباد)

Determining the Best Desert Pavement Garnulometric Parameters to Classify Pediment (Case Study: Yazd, Khezrabad)

دشت سرها يكي از مهم‌ترين واحدهاي ژيومرفولوژي در مناطق خشك مي باشند و تاكنون شاخص هاي مختلفي براي جداسازي تيپ هاي مختلف آن‌ها ارايه شده است. وضعيت سنگ-فرش بياباني در تيپ‌هاي مختلف است از ويژگي‌هاي موثر در جداسازي دشت سرها و محافظت خاك سطحي مي باشد. در اين پژوهش سعي شده است تا مهم‌ترين پارامترهاي دانه بندي سنگ فرش بيابان در رابطه با تفكيك تيپ هاي مختلف دشت‌سر مورد بررسي قرارگيرد. تعداد 124 نمونه از سنگ‌فرش‌هاي مناطق بياباني در قالب تيپ دشت‌سر لخت، اپانداژ و پوشيده واقع در منطقه خضرآباديزد نمونه برداري و آزمايشات دانه بندي بر روي آن‌ها انجام گرفت.روش نمونه برداري نيز به صورت تصادفي طبقه‌بندي شده، ابرمكعب لاتين بود. نمونه هاي برداشت‌شده پس از انتقال به آزمايشگاه با استفاده الك‌هاي استاندارد و روش طبقه بندي ونتورث، طبقه-بندي وتوزين شده و منحني دانه بندي آن‌ها ترسيم و همچنين ساير شاخص‌هاي دانه بندي در مورد آن‌ها محاسبه شد (نرم‌افزارGRGraph ). شاخص هاي محاسبه‌شده شامل قطر ميانگين، جورشدگي، كج‌شدگي و پخي است. نتايج منحني دانه بندي و محاسبه اين شاخص ها در تمام 124 نقطه نشان داد، شاخص هاي قطر 20%، قطر 25% و قطر 50%، كارايي بيشتري را نسبت به بقيه قطرها در تفكيك تيپ هاي مختلف دشت‌سر بر اساس وضعيت دانه بندي سنگ فرش از خود نشان مي دهد. پارامتر هاي قطر 90%، قطر 84% و قطر 95% داراي كارايي كمتري در اين زمينه بوده و ساير شاخص ها در اين زمينه از قابليت چنداني برخوردار نمي باشند. بدين ترتيب چنانچه با احتمال 90 درصد، دامنه تغيير پارامترهاي مذكور را بررسي كنيم، براي قطر 20% در دشت‌سر لخت، مقادير 9/14 تا 9/69 ميليمتر، براي دشت‌سر اپانداژ، مقادير 7/13 تا 1/58 ميليمتر و براي دشت‌سر پوشيده، 8/0 تا 7/8 ميليمتر، براي قطر 25%، براي دشت‌سر لخت مقادير 7/13 تا 1/78 ميليمتر، براي دشت‌سر اپانداژ، 14 تا 50 ميليمتر و براي دشت‌سر پوشيده، مقادير 9/0 تا 7/7 ميليمتر و در نهايت براي قطر 50%، براي دشت‌سر لخت، قطر 7/10 تا 9/45 ميليمتر، براي دشت‌سر اپانداژ، قطر 6/9 تا 5/35 ميليمتر و براي دشت‌سر پوشيده، 8/4 تا 1/1 ميليمتر، انتظار مي رود.

This research focuses on plains. There are several tremendous methods and classification which presented for plain classification. One of the natural resource based classification which is mostly using in Iran, classified plains into three types, erosionpediment, denudation pediment, aggradational piedment.Gramulometricalparameters are used in this study. These parameters are included: D5%, D10%, D16%, D20%, D25%, D50%, D75%, D84%, D90% ,D95% , D mean, D median, sorting, skewness and kurtosis. Sampling method in this study islatin hyper cube which is the same kind of stratified random sampling and 100 points were sampled. The results indicated that the most important affecting granulometricalparameters for plain and desert classifications include: D20%, D25% and d 50%andother parameters are less important.