تاثير عصاره هيدروالكلي خارخاسك بر هورمون‌هاي جنسي موش‌هاي صحرايي نر پس از تيمار با داروي سيكلوفسفاميد

Evaluation of effect of tribulus terrestris extract on sex hormones in male rats after treatment with cyclophosphamide

مقدمه: سيكلوفسفاميد داروي ضد سرطان است كه در شيمي‌درماني كاربرد دارد. هدف از اين مطالعه بررسي اثر عصاره خارخاسك بر هورمون‌هاي جنسي موش‌هاي صحرايي نر پس از تيمار با سيكلوفسفاميد بود. مواد و روش كار: در اين مطالعه تجربي، 56 موش صحرايي نر با وزن 200-220 گرم و سن 10- 12 هفته به‌طور تصادفي به گروه‌هاي كنترل، شاهد و تجربي تقسيم شدند. گروه تجربي 1 روزانه سيكلوفسفاميد به ميزان پنج ميلي‌گرم بر كيلوگرم وزن بدن به‌صورت درون صفاقي، گروه‌هاي تجربي 2 و 3 روزانه به ترتيب 20 و 40 ميلي‌گرم بر كيلوگرم وزن بدن عصاره خارخاسك به‌صورت خوراكي و گروه‌هاي تجربي 4 و 5 سيكلوفسفاميد و عصاره خارخاسك دريافت كردند. پس از هشت هفته هورمون‌هاي جنسي اندازه‌گيري و داده‌ها با آزمون تحليل واريانس يك‌طرفه تحليل شدند. يافته‌ها: نتايج نشان داد كه غلظت سرمي هورمون لوتييني (LH)، هورمون تحريك‌كننده فوليكول (FSH) و تستوسترون در گروهي كه سيكلوفسفاميد دريافت كرده بودند در مقايسه با گروه كنترل كاهش، ولي در گروه‌هاي تجربي 2 و 3 كه عصاره خارخاسك دريافت كرده بودند در مقايسه با گروه كنترل افزايش معناداري داشتند. همچنين غلظت سرمي اين هورمون‌ها در گروه‌هاي تجربي 4 و 5 كه سيكلوفسفاميد و عصاره خارخاسك دريافت كرده بودند در مقايسه با گروه سيكلوفسفاميد افزايش داشت. نتيجه‌گيري: عصاره خارخاسك باعث كاهش عوارض داروي سيكلوفسفاميد روي سلول‌هاي توليدكننده هورمون‌هاي جنسي مي‌شود. احتمالاً اين اثر به علت خاصيت آنتي‌اكسيداني خارخاسك است.

Abstract Introduction: Cyclophosphamide is an anti-cancer medication used in chemotherapy. This study aimed to evaluate the effect of Tribulus terrestris on sexual hormones in male rats after treatment with cyclophosphamide. Material and Method: In this experimental study, 56 male rats weighing 200-220 g and aged 10-12 weeks were randomly divided into control, sham control and experimental groups. Experimental group 1 received daily cyclophosphamide 5 mg/kg of body weight intraperitoneally and experimental groups 2 and 3 received daily 20 and 40 mg/kg of body weight Tribulus terrestris extract orally, respectively, and experimental groups 4 and 5 received cyclophosphamide and Tribulus terrestris extract. After eight weeks, sexual hormones were measured and the data were analyzed by one-way analysis of variance. Results: The results showed that serum levels of luteinizing hormone, follicle stimulating hormone and testosterone in a group that had received cyclophosphamide decreased compared to the control group, but they significantly increased in experimental groups 2 and 3 that had received Tribulus terrestris extract compared to the control group. The serum levels of these hormones in experimental groups 4 and 5 that had received cyclophosphamide and Tribulus terrestris extract increased compared to cyclophosphamide group. Conclusion: Tribulus terrestris extract lowered complications of cyclophosphamide on sex hormone producing cells. This effect can be attributed to the antioxidant property of Tribulus terrestris.