دبيرخانه سياست گذاري سلامت استان: ساختاري ميانجي و هماهنگ كننده براي سلامت همه جانبه

Provincial Health Policy Secretariate: Coordinating and Brokering Structure for Comprehensive Health

  زمينه و هدف: از آنجائيكه سلامت موضوعی همه جانبه بوده و عوامل زيادی بر آن موثر است شكل گيری ساختاری كه بتواند اين عوامل را در استان مديريت نمايد كاری دشوار ولی ممكن است. تحليل وضعيت توليت در نظام سلامت نشان داده است كه بستر موثری برای عملياتي­سازی سياست ها در استان ها فراهم نيست و لازم بود تا الگويی برای هماهنگی فرايند های سياست گذاری و برنامه ريزی سلامت برای سطح استان ارايه شود.   روش كار: اين مطالعه توصيفی و تحليلی بوده و از روش طراحی سيستم استفاده شده است. اطلاعات لازم از مرور متون علمی منتشر شده در زمينه سامانه های سياست گذاری سلامت، تحليل محتوای اسناد مرتبط به ساختارهای برنامه ريزی و سياست گذاری در دانشگاه­های علوم پزشكی كشور و نظرخواهی كتبی از روسای دانشگاه های علوم پزشكی جمع آوری شده است. پس از تحليل ذی نفعان كميته راهبری تشكيل و اطلاعات طبقه بندی شده به آنها ارايه گرديد و اصول و الزامات برای طراحی توافق شد. بر اساس اين اصول «آيين نامه دبيرخانه سياست گذاری سلامت استان» شامل اهداف، شيوه مديريت، ساختار، فرايند- روال- استاندارد و منابع پيش نويس و طی چند جلسه بحث گروهی متمركز با خبرگان منتخب در نظام سلامت تلفيق و تكميل و بانظر كميته راهبری نهايی شد.   نتايج: پراكندگی مراكز سياست ساز و تصميم گير در دانشگاه علوم پزشكی، ضعف در پايش و ارزشيابی سياست ها و برنامه های سلامت استان، ضعف هماهنگی سياست های آموزشی، پژوهشی و ارائه خدمات سلامت در سطح دانشگاه، ضعف نظام تصميم گيری و سياست گذاری مبتنی بر شواهد در هر سه سطح دانشگاه، هيات امنا، كارگروه تخصصی سلامت و امنيت غذايی استان، ضعف و يا كمی حضور ذينفعان كليدی دانشگاه در تدوين سياست های دانشگاهی و سلامت از جمله مهمترين نقاط قابل بهبود نظام سياست گذاری و برنامه ريزی سلامت در استان است. دبيرخانه سياست گذاری سلامت استان با توجه به خلاء های موجود می تواند نقش ميانجی، نظارتی و مراقبتی رئيس دانشگاه (قائم مقام وزير بهداشت درمان و آموزش پزشكی در استان) را عملياتی كرده و از حصول سه جريان مطمئن شود: رعايت استانداردهای مشاركت جمعی دانشگاهيان و مردم، مبتنی بر شواهد بودن سياست ها و برنامه ها و پايش پيشرفت برنامه ها و سياست های ارتقای شاخص های سلامت در بين دستگاه های اجرايی استان.   نتيجه گيری: واحد های متعدد سياست گذاری و برنامه ريزی موثر بر سلامت در استان نيازمند «هماهنگي» است. ساختار پيشنهادی در اين مطالعه نه تنها از ايجاد واحدهای موازی جلوگيری می كند بلكه سعی می نمايد عملكرد واحدهای مشابه ديگر را نيز ارتقا دهد. استقرار ساختار در نمودار سازمانی و تشكيلاتی دانشگاه های علوم پزشكی و توانمندسازی كارشناسان آن به توسعه سياست گذاری و برنامه ريزی يكپارچه كمك كرده و دستيابی به شاخص های برتر در سلامت استان و كل كشور را تسريع و تسهيل می كند.

Background and Aim: Since health is a multidimensional issue and several factors affected on it, forming a structure which can manage these factors at provincial level is difficult but possible. Analysis of Stewardship function of Iranian Health system showed that an effective platform for operationalizing the national policies has not been provided in provinces yet; So, study the current situation of policy making and planning process and designing a model for provinces was necessary. Materials and Methods: This is a descriptive and analytic study which used system designation mathod. Information were gathered by reviewing scientific literatures of policy making systems, critical review of documents related the policy making and planning structures in universities of medical sciences(UMS) in the country and written survey of the chancellors. Synthesized information presented to steering committee, that had been selected after stakeholder analysis, and the principles and requirement of designation were agreed by them. Based on the principles, Components of the proposed system as "Provincial Health Policy Secretarite(PHPS)" including mission and goals, system process, procedures and standards, management style and financial, human and information resources prepared and finalized by running several focus group discussion sessions, presenting selected health experts and steering committee. Results: Scattering of policy and decision making centers in UMSs, weakness of monitoring and evaluation of provincial health policies and programs, weakness of coordination of education, research and health services policies, weakness of evidence based policy making system in 3 levels of UMS, board of trustees and health and food security technical taskforce of the province, weakness of presence of key stakeholders in preparing policies in UMS are the most important improving opportunities of provincial health policy and planning system. Considering existing gaps, PHPS could operationalize brokering, supervising and surveillance roles of the chancellor (Vice Minister of Health at Province) and ensure the attainment of the three streams: following the standards of academic and community engagement, evidence based policies and plans and monitoring progress of provincial health indices improvement policies and plans among executive organizations. Conclusion: Several units effective on policy and planning in province should be coordinated. PHPS not only prevent the parallel structure but can improve the other structures functions as well. Formal implementation of PHPS in top chart of UMSs and training experts of the unit will help integrated policy and planning and facilitate to achieve the best health indices in the province and the country.