برنامه ريزي كاربري اراضي مناطق شهري و مكان گزيني بهينه با تاكيد بر مراكز بهداشتي و درماني: يك مطالعه مورد شناسي منطقه 3 شهر زاهدان

The Landuse Planning of Urban Areas and Optimal Locating with Emphasis on Health Centers: A Case Study of Zone 3 in Zahedan City

زمينه و هدف: منطقه 3 شهر زاهدان جزء محروم‌ترين مناطق استان و كشور می‌باشد. هدف اين پژوهش، ارزيابی نحوه توزيع مراكز بهداشتی درمانی (بيمارستان) و مشخص كردن نواحی محروم از اين خدمات در منطقه 3 شهر زاهدان با توجه به استانداردها و ضوابط مكان يابی بيمارستان بود. مواد و روش‌ها: برای دستيابی به نتايج دقيق با امكانات سامانه‌ GIS داده های مكانی از روی نقشه های رقومی و خطی تهيه و داده های توصيفی با استفاده از آمار و مشاهده ميدانی گردآوری گرديد و به پايگاه اطلاعاتی متصل شد . افزون بر آن از مدل AHP برای تعيين اولويت‌ها در مكان يابی بهينه فضاهای شهری به منظور احداث بيمارستان در اين شهر اقدام شد. نتايج: منطقه مناسب كه با هاشور ويژه خود از ساير نواحی تفكيك شده، برای برپايی يا استقرار كاربری‌های وابسته به مراكز بهداشتی درمانی برای ارائه خدمات در سطح محله‌ای در نظر گرفته شد. همچنين در منطقه كاملاً مناسب دو نقطه جديد برای استقرار بيمارستان پيشنهاد شد. محدوده های نامناسب و كاملا نامناسب نيز در نقشه پايانی برای منطقه 3 تعيين گرديد. نتيجه‌گيری: يافته های حاصل از اين تحليل نشان می‌دهد كه با توجه به سرانه های شهری، جمعيت و مبحث دسترسی نياز كنونی شهر زاهدان به مراكز درمانی پيشنهاد ساخت دو مركز بيمارستانی جديد است كه در نقشه پايانی نمايه شده است. كلمات كليدی: برنامه ريزی كاربری اراضی شهری، مكان‌يابی بيمارستان، مدل AHP، نرم افزار GIS، منطقه 3 شهر زاهدان

Abstract Background: Zone 3 of Zahedan City includes the most deprived areas in province and country. The purpose of this research was assessing the distribution of the health care center (hospitals) and determining the underserved areas based on hospital locating concidering standards and criteria. Materials and Methods: In order to achieve accurate results based on GIS software, spatial and descriptive data using statistics and field observation gathered and connected to database. Besides, AHP Model used to set priorities in locating the optimal urban spaces for building hospitals in the city. Results: Suitable zone with special symbol severance divide from another zones was determine to develop landuse based on dependency to health care centers aimed at providing services in local level . Similarly, two Places recommended constructing health care centers in complete suitable zone. Unsuitable and compeletly Unsouitable zones was determined in zone three of zahedan city in finaly map. Conclusion: study analysis based on urben percapita, population and needed availibilty to health care centers suggests that Zahedan city need two new hospitals setting which has been indexed on final map.