بررسي عددي و تجربي توزيع دما و تنش پسماند در فرايند جوشكاري چند مرحله‌اي دو ورق از جنس فولاد زنگ نزن با ضخامت غيريكسان

Numerical and experimental study of temperature and residual stress in multi-pass welding of two stainless steel plates having different thicknesses

جوشكاري چند مرحله‌اي يكي از پركاربردترين انواع جوشكاري در صنايع مختلف است. در اين مقاله توزيع دما و تنش پسماند ناشي از فرايند جوشكاري سه مرحله‌اي دو ورق فولادي زنگ -نزن از نوع AISI 321 با ضخامت غيريكسان بررسي شدهاست. فرآيند جوشكاري شامل دو مرحله جوشكاري الكترود دستي و يك مرحله جوشكاريباگازمحافظوالكترودتنگستني مي باشد. اين فرايند ابتدا در محيط آزمايشگاهي انجام گرديد و توزيع دماي ناشي از فرآيند توسط ترموكوپل هايي ثبت گرديد. همچنين تنش پسماند ايجاد شده به صورت تجربي و با استفاده از روش سوراخ‌كاري مرحله اي مركزي به دست آمد. سپس فرآيند مذكور در نرم افزار اجزا محدود آباكوس مدل سازي شده و نتايج با اندازه‌گيري‌هاي تجربي دما و تنش پسماند مقايسه شده است. مدل اجزا محدود شامل خواص حرارتي و مكانيكي فلز پايه و فلز جوش به صورت تابعي از دما است. همچنين ابزارهاي پيشرفته مدل سازي فرآيند جوشكاري مانند حركت منبع حرارتي و تولد المان استفاده شده است. مقايسه ي نتايج نشان مي دهد كه نتايج عددي و اندازه گيري هاي تجربي تطابق خوبي با يكديگر داشته و مدل به وجود آمده مي تواند پيش بيني خوبي از توزيع دما و تنش پسماند در اين فرآيند جوشكاري داشته باشد، لذا اين مدل قابل استفاده در طراحي و ارزيابي سازه جوشكاري شده است.

Multi-pass welding process is one of the most applicative methods of welding in various industries. In this paper, temperature and residual stress distribution due to three pass welding of two plates made of AISI 321 stainless steel having different thicknesses is studied. Welding process consists of three welding passes of two Shielded Metal Arc Welding (SMAW) process and one Gas Tungsten Arc Welding (GTAW) process. First, the benchmark plates are manufactured and welding process is performed. The transient temperature distribution during the welding process is recorded using thermocouples attached to the welding plates. First this process simulated experimentally and temperature distribution during to welding process was measured using thermocouples. Furthermore, the final residual stress distribution after welding process is measured using incremental center hole drilling technique (ICHD). The three pass welding process was then simulated using ABAQUS finite element (FE) code. The finite element model consists of temperature-dependent properties of base metal and weld metal. Furthermore, moving heat source and the element-birth technique is implemented in FE model. Experimentally measured temperature and residual stresses provide an in-depth knowledge insight the complicated welding process. . Comparing between the results shows that the numerical predictions and experimental measurements have good agreement and therefore the FE developed model can be employed in designing and evaluating of welded structures.