بررسي تاثير آرام سازي پيشرونده عضلاني بر شدت بي خوابي بيماران تحت همودياليز

The effect of progressive muscle relaxation on insomnia severity of hemodialysis patients

چكيده مقدمه: بي خوابي مزمن از شكايات شايع بيماران تحت همودياليز مي باشد. پژوهش حاضر به منظور تعيين تاثير آرام سازي پيشرونده عضلاني بر بي خوابي بيماران تحت همودياليز انجام گرفته است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر يك پژوهش نيمه تجربي يك گروهي قبل و بعد مي باشد. تعداد 42 بيمار تحت درمان با همودياليز كه داراي مشكل بي خوابي بودند و حداقل به مدت 6 ماه تحت همودياليز نگهدارنده قرار داشتند، به روش نمونه گيري مبتني بر هدف انتخاب شدند. ابزار جمع آور داده ها شامل شاخص شدت بي خوابي و برگه ثبت خواب دو هفته اي بود كه قبل و پس از آرام سازي توسط نمونه ها تكميل گرديد. آرام سازي پيشرونده عضلاني طي 3 جلسه به بيماران آموزش داده شد و از آنها خواسته شد به مدت يك ماه، روزي دو بار به انجام آرام سازي بپردازند و پس از هر بار، برگه ثبت آرام سازي را تكميل كنند. جهت تجزيه و تحليل داده ها از آزمون هاي تي زوجي، ويلكاكسون، مك نمار، پيرسون و اسپيرمن استفاده گرديد. يافته ها: بيشتر نمونه ها زن(5/54درصد)، متاهل(60درصد) و خانه دار(2/54درصد) بودند. ميانگين سني نمونه ها 85/12±83/42سال و ميانگين سابقه درمان با همودياليز 54/4± 97/4 سال بود. تحليل داده ها نشان داد كه ميانگين نمره شدت بي خوابي پس از آرام سازي(04/5±34/6) به طور معني داري كمتر از زمان قبل از آرام سازي(16/6±54/15) بود (001/0 > P). متغيرهاي مربوط به برگه ثبت خواب نظير مدت زمان به خواب رفتن، تعداد بيدار شدن ها در طي شب ومدت زمان خواب واقعي شبانه قبل و پس از انجام آرام سازي اختلاف معني داري(001/0 > P) را نشان دادند. نتيجه گيري: با توجه به نتايج اين پژوهش، آرام سازي پيشرونده عضلاني باعث بهبود شدت بي خوابي و متغيرهاي مربوط به خواب بيماران همودياليزي مي گردد و مي تواند به عنوان يك روش مفيد در بخش هاي همودياليز آموزش داده شود. كليد واژه ها: بيماران تحت همودياليز، بي خوابي، شاخص شدت بي خوابي، آرام سازي پيشرونده عضلاني.

Abstract Introduction: Chronic insomnia is a common complaint of hemodialysis patients. The present study has conducted to determine the effect of progressive muscle relaxation on insomnia severity of patients undergoing hemodialysis in hospitals affiliated with Shaheed Beheshti University of Medical Sciences in year 2010. Method:This study is a before and after quasi-experimental study. using purposive sampling method 42 patients were selected. Data collected by insomnia severity index (ISI) and two-week sleep diary that were completed before and after relaxation. Progressive muscle relaxation was trained to patients during three sessions and the patients did relaxation practice for a month, twice a day and filled relaxation diary after relaxation. Data were analyzed with t-test, willcoxon, macknemar, pearson and spearman tests. Result:More samples are female(54.5%), marreid(60%) and house keeper(54.2). mean age of samples are 42.83±12.85 and mean hemodialysis history were 4.97±4.54. The mean score of samples, insomnia severity after relaxation(6.34±5.04) were significantly(P < 0.001) lower than before(15.54±6.16) . the variables of sleep diary such as sleep onset duration, the number of awakening in night and real nocturnal sleep duration, showed significant deferences before and after relaxation (P < 0.001). Conclusion: According to the results of this study, progressive muscle relaxation has a favorable effect on insomnia severity and sleep variables of hemodialysis patients and can be served as a useful method to improve sleep quality. Key words:hemodialysis patients, insomnia, insomnia severity index, Progressive muscle relaxation.