بررسي عوامل موثر بر رشد قارچي و توليد آفلاتوكسين در انبارهاي پسته استان كرمان

A Study Concerned with the Factors Affecting the Fungal Growth and Aflatoxin Production During Storage of Pistachio in Kerman Province

مقدمه: نامناسب بودن شرايط انبار ممكن است منجر به ايجاد يا افزايش آلودگي به كپك‌ها و زهرابه‌هاي ناشي از آن‌ها از جمله آفلاتوكسين گردد. عوامل مختلف محيطي روي رشد قارچي و توليد مايكوتوكسين‌ها به عنوان متابوليت‌هاي ثانويه مضر موثر است. بهبود وضعيت انبار مي‌تواند در جلوگيري از آلودگي پسته موثر باشد. مواد و روش‌ها: عوامل محيطي تاثيرگذار روي آلودگي پسته در انبارها شامل رطوبت نسبي، دما، رطوبت مغز پسته، فعاليت آبي و آلودگي به آفات در 47 انبار مختلف در شهرستان‌هاي رفسنجان، كرمان، سيرجان و زرند در فواصل سه ماهه به مدت يك سال بررسي گرديد. يافته‌ها: دامنه فعاليت آبي (aW) و رطوبت مغز پسته طي نمونه‌برداري به ترتيب از 46/0 - 12/0 و 3/5 - 1/3 درصد در انبارهاي مختلف متغير بود. در غالب انبارهاي مورد بررسي دامنه رطوبت نسبي انبارها از 24 تا 26 درصد متغير و كمينه و بيشينه آن به ترتيب 13 و 5/36 درصد و دامنه دما بين 3/23 تا 1/26 درجه سانتي‌گراد بود. از طرف ديگر تغييرات رطوبت مغز پسته و فعاليت آبي با گذشت زمان انبارداري در تمامي انبارها تقريباً ثابت بود، لذا تبادل رطوبتي بين پسته و محيط به اندازه‌اي نيست كه بتواند رشد قارچ Aspergillus flavus و توليد آفلاتوكسين را افزايش دهد. وضعيت آلودگي ميوه پسته به آفات انباري كمتر از 1 درصد و آلودگي به گونه‌هاي آسپرژيلوس موجود در انبارهاي مختلف از غيرقابل تشخيص تا يك درصد در بيش‌ترين مقدار خود متفاوت بود. نتيجه‌گيري: وضعيت كلي انبارهاي استان كرمان به صورتي نيست كه باعث ايجاد يا بهبود شرايط مناسب براي رشد قارچ و توليد آفلاتوكسين گردد.

Introduction: Aflatoxin contamination might occur due to the improper storage conditions of harvested pistachios. Different environmental factors affect the fungal growth and mycotoxin production as the harmful secondary metabolites. Improved storage conditions can be effective to prevent the contamination of pistachios. Materials and Methods: Environmental factors consisting of kernel moisture content, relative humidity, temperature, water activity and fungi and pests might affect the contamination of pistachio. These were studied in 47 stores and warehouses in the cities of Kerman, Sirjan, Zarand and Rafsanjan regions at three month intervals for the storage period of 12 months. Results: The levels of water activity and kernel moisture content in this study ranged from 0.12 to 0.46 and 3.1 to 5.3 (%), respectively. In most stores, the average of relative humidity ranged from 24 to 26 % with minimum and maximum values of 13.7 and 36.5 respectively and average temperature of 23.3 to 26.1 ZC. On the other hand, observed low levels of kernel moisture content and water activity remained at a constant level for most sampling times. These results indicated that equilibrium moisture content was not in favor of Aspergillus flavus growth and aflatoxin production. The observation also showed that the frequency of storage pest contamination was less than 1% and Aspergillus contamination varied from undetectable to 1 %. Conclusion: The stores or warehouses conditions concerned with pistachio in Kerman province are not in situations to create and promote fungal growth and aflatoxin production.