پهنه بندي كيفي آب رودخانه دوهزار تنكابن بر اساس شاخص NSFWQI با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافيايي (GIS)

Qualification Zoning of the Dohezar River according to NSFWQI and Using GIS

سابقه و هدف: يكی از روش‌های بررسی كيفيت آب رودخانه‌ها استفاده از شاخص‌های كيفی آب می‌باشد. شاخص كيفيت آب NSFWQI از ميان شاخص‌های عمومی كيفيت آب، بيش‌ترين كاربرد را دارا می‌باشد اين مطالعه با هدف بررسی كيفيت آب رودخانه دوهزار تنكابن با استفاده از شاخص كيفيت NSFWQI انجام پذيرفته است. مواد و روش‌ها: در مطالعه تجربی حاضر نمونه‌برداری در طی 6 ماه (3 ماه كم آبی و 3 ماه پرآبی) و از 6 ايستگاه منتخب انجام گرفت و پارامترهای كيفی شامل دما، اكسيژن محلول، اكسيژن مورد نياز بيولوژيكی، PH، نيترات، فسفات، كل جامدات محلول، كدورت و كلی فرم مدفوعی در طول رودخانه بررسی گرديد. داده‌های حاصل از مطالعه با استفاده از شاخص ملی كيفيت آب (NSFWQI) مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت و در نهايت مسير رودخانه با استفاده از نرم‌افزار سامانه اطلاعات جغرافيايی (GIS) پهنه‌بندی گرديد. يافته‌ها: بر اساس مقايسه ميزان پارامترها با استانداردهای كيفيت آب‌های سطحی و آب شرب معلوم شد كه به غير از پارامتر كدورت كه در دوره پرآبی در ايستگاه‌های ميان دست و پايين دست در حد مجاز نمی‌باشد. ساير پارامترهای مورد سنجش در شاخص NSFWQI در اين تحقيق در هر دو دوره و در همه ايستگاه‌ها در حد مجاز قرار دارند. استنتاج: با توجه به نتايج حاصل از شاخص كيفی NSFWQI، در دوره كم آبی، هر سه پهنه بالادست، ميان دست و پايين دست درمحدوده خوب (71 تا 90) و در دوره پرآبی، بالادست در محدوده خوب، ميان دست و پايين دست در محدوده متوسط (51 تا 70) قرار دارند و با توجه به دبی بالای رودخانه و نيز ورود محدود آلاينده‌ها، بيش‌ترين اثر آلاينده‌ها ناشی از كارگاه‌های پرورش ماهی می‌باشد.

Background and purpose: Using water quality indices is one of the methods for checking river’s water quality. NSFWQI, is the most widely used among water quality indices. This study aimed to evaluate the water quality in Dohezar river, Tonekabon, using NSFWQI. Materials and methods: In this study, sampling was performed during 6 months (3 month with low level of water and 3 months with high level of water) in 6 selected stations along the river. Quality parameters included temperature, dissolved oxygen, biological oxygen demand, PH, nitrate, phosphate, total dissolved solids, turbidity, opacity, and excremental coliform. Data was analysed applying NSFWQI and finally river route was zoned in different sections using GIS. Results: Compared to drinking water and surface water quality standards, apart from opacity parameter, which was not in permitted range in up-stream and mid-stream, the other measured parameters in both low and high-level of water periods in all stations, were in acceptable range. Conclusion: According to the results obtained from NFSWQI in Dohezar river, on low-level of water periods, water quality in up-stream, mid-stream, and down-stream were in acceptable range (71-90). In high-level of water periods, water quality was in good range just in up-stream but mid-stream and down-stream water qualities were in average range (51-70). Due to the river’s high flow and limited influx of contaminants, most contaminators were associated with aquaculture farms.