بررسي وضعيت رنگ‌هاي مصرفي در فرآورده‌هاي ميوه‌اي و آبميوه‌هاي سنتي و فاقد پروانه بهداشتي در شهر تهران

A Survey on the Use of Synthetic and Natural Fruit Colures in non-certified Juice and Fruit Products in Tehran, Iran

سابقه و هدف: رنگ‌ها جزو افزودنی‌های مواد غذايی هستند كه می‌توانند عوارضی شبيه به آسم، كهير، بيش‌فعالی در كودكان، تضعيف سيستم ايمنی، واكنش‌های آنا فيلاكتيك و حتی اثرات سرطان‌زايی ايجاد كنند. هدف از اين مطالعه، بررسی وضعيت و نوع رنگ‌های مصرفی در فرآورده‌های ميوه‌ای و آبميوه‌های سنتی و فاقد پروانه‌های بهداشتی در مناطق مختلف شهر تهران است. مواد و روش‌ها: تعداد 208 نمونه فرآورده‌های ميوه‌ای مختلف از پنج منطقه تهران جمع‌آوری و استخراج رنگ شده و پس از تخليص با استفاده از روش TLC وبا توجه به Rf مربوطه مورد شناسايی قرارگرفتند. يافته‌ها: 51 درصد (106 نمــونه) از كل نمونه‌ها حاوی رنگ بوده كه بيشترين مورد مصرف رنگ‌های غيرمجاز خوراكی مربوط به ناحيه شمال تهران (48.3 درصد) بود. بيشترين نوع رنگ مصرفی مجاز خوراكی مربوط به رنگ قرمز كارموايزين بوده و در ميان رنگ‌های غيرمجاز خوراكی رنگ تارترازين بيشترين مورد مصرف (4.62 درصد) را داشته است. بيشترين تركيب رنگی مربوط به تركيب دو رنگ كارموايزين و سانسيت يلو با يكديگر بود. در اين تحقيق مشخص شد، تمام نمونه‌های آبميوه حاوی رنگ مصنوعی بوده و بعد از آن انواع آلوجنگلی با 68.92 درصد (51 نمونه) بيشترين ميزان رنگ مصرفی را به خود اختصاص داد. استنتاج: استفاده از رنگ‌های مصنوعی به‌خصوص رنگ‌های غيرمجاز خوراكی به‌عنوان يك مشكل اصلی در فرآورده‌های ميوه‌ای وآبميوه‌های سنتی فاقد پروانه‌های بهداشتی شهر تهران مطرح بوده و اين موضوع می‌تواند زنگ خطری نسبت به مصرف اينگونه فرآورده‌ها به شمار آيد. لذا يك تصميم جدی، نظارت و كنترل مستمر و برخوردهای قانونی از سوی نهادهای مربوطه را برای جلوگيری از افزايش مصرف اين افزودنی، به‌خصوص فرآورده‌های سنتی را می‌طلبد. همچنين افزايش آگاهی صنف توليدكننده نسبت به خطرات ناشی از افزودن رنگ‌ها به فرآورده‌های غذايی راه حلی برای كاهش مصرف رنگ‌ها است.

Background and purpose: Adding coloring agents in food and beverages could cause asthma, urticarial, hyperactivity in children, lower immune system function, Anaphylaxis, and carcinogenicity. The present study was carried out to detect the type of food colures in various traditionally prepared juices and fruit products in non-certified products in Tehran, Iran. Materials and methods: A total of 208 samples of various types of fruit products were analyzed by Thin Layer Chromatography for isolation and identification of the added synthetic or natural food colures. Results: Thin layer chromatography revealed that the majority of analyzed samples (55%) contained non-permitted food colures and the most non-permitted colures were found in (48.3%) north of Tehran. Among the permitted and non-permitted colures the most prevalent were Carmoisine and Tarterazine (4.62%), respectively. Combination of Carmoisine and Sunset yellow were the most mixed colors used in studied samples. Moreover, this study revealed that all of the non-certified fruit juice samples contained different additive colures. The fruit leather also contained high level (68.92%) of food color. Conclusion: This study showed high amount of non-permitted food colures especially in non-certified fruit products. Hence, constant vigilance is needed to ensure that allowable level of coloring agents are used in such products. Moreover, producers should be informed of the health risks involved in using these additives.