تفسير مورفوتكتونيكي حوضه سولوكلو (خراسان شمالي) با استفاده از شاخص‌هاي ژيومورفولوژيكي

Morph Tectonic Interpretation of Soluklu Basin (Northern Khorasan) Using Geomorphic Indices

با شناسايي اثر فعاليت‌هاي تكتونيكي بر روي سيستم‌هاي رودخانه‌اي، به ارزش رودخانه‌ها در مطالعه فعاليت‌هاي تكتونيكي پي برده شده‌است. مطالعه كانال‌هاي رودخانه‌اي و نهشته‌هاي جا‌به‌جا شده آن‌ها بوسيله گسلش زمان زمين‌لرزه، مقدار جابجايي توسط گسل، به همراه اطلاعات ويژه كه در ارزيابي خطرات، زلزله آينده را آشكار مي‌كند. منطقه مورد مطالعه در كپه‌داغ مركزي (خراسان شمالي) و شمال غربي بجنورد قرار دارد. گسل‌هاي كپه‌داغ، عامل رويداد زمين‌لرزه‌هاي بزرگ تاريخي بوده‌اند و نشان‌دهنده خطر لرزه‌خيزي در منطقه پرجمعيت شمال شرق ايران مي‌باشند. در اين پژوهش براي بررسي مورفوتكتونيكي حوضه سولوكلو، برخي از شاخص‌هاي ژيومورفيك شامل فاكتور عدم تقارن حوضه زهكشي (AF)، فاكتور تقارن توپوگرافي معكوس (T)، طول- شيب رودخانه (SL)، منحني هيپسومتري (Hc) و انتگرال هيپسومتري (Hi) محاسبه گرديد. شكستگي‌هاي منطقه مورد مطالعه با استفاده از باندهاي سبز، قرمز و مادون قرمز نزديك مربوط به تصوير Aster استخراج گرديد. هدف از اين پژوهش شناسايي مناطق فعال تكتونيكي و پرخطر لرزه‌اي با استفاده از شاخص‌هاي ژيومورفولوژيكي مي‌باشد. محاسبه شاخص‌هاي مختلف نشان‌دهنده فعاليت تكتونيكي در منطقه مورد مطالعه مي‌باشد، كمترين فعاليت مربوط به قسمت شمالي و بيشترين فعاليت مربوط به قسمت جنوبي حوضه سولوكلو است. محاسبه شاخص‌هاي مختلف، نشان مي‌دهد كه مناسب‌ترين مكان براي ساختمان سازي و توسعه شهري، قسمت بالايي حوضه و نامناسب‌ترين منطقه براي شهر سازي قسمت انتهايي حوضه مي‌باشد.

By recognizing the tectonic effects on fluvial systems , the value and importance of rivers in the study of tech tonic activities were recognized. The Study of stream channels and their displaced deposits by faulting at earthquake time, indicates the amount of displacement and also gives special information about the evaluation of earth quake hazards in the future. The study area is located in the central Kopeh Dagh (Northern Khorasan) and NW Bojnurd. Kopeh Daghs faults are responsible for major destructive earthquakes in the 19th and 20th centuries and represent an important seismic hazard for this populous region of NE Iran. In this study, In order to study the morphotectonic of Soluklu basin, some of Geomorphic indices including drainage basin asymmetry factor index (AF) and stream length-gradient index, transverse topographic system (T), (SL), hypsometric curve (Hc) and hypsometric integral (Hi) were calculated.Fractures of the study area are extracted by using green, red and near infra red band of Aster image. Aim of this research is identifying tectonic activity and high hazarding areas using geomorphic indices. Calculating various indexes shows that tectonic activity in the study area is high, least amount of tectonic activity is related to the north side and the highest amount of tectonic activity is related to south side of Soluklu basin. Calculating various indexes shows that appropriate place for build and urban development is the upstream part and the most inappropriate area for build and urbanization is the downstream part.