تغيير مراحل رفتاري در رژيم غذايي دريافت كالري متعادل: تأثير سازه‌هاي موازنه تصميم‌گيري و خودكارآمدي در زنان چاق يا داراي اضافه وزن

Stage of Change in Calorie Balance Intake: Decisional Balance and Self–Efficacy Effective in Obese and Overweight Women

زمينه و هدف: اثر بخشی سازه‌های مدل فرانظريه‌ای برای تغيير رفتارهايی غذايی به وسيله برخی مطالعه‌ها سئوال برانگيز شده است. هدف اين مطالعه بررسی ارتباط ميان سازه‌های خودكارآمدی و موازنه تصميم‌گيری بود كه اين دو به عنوان متغيرهای واسطه انتقال در بين مراحل تغيير رفتار پيروی از رژيم غذايی دريافت كالری متعادل در ميان زنان چاق و يا دارای اضافه وزن شهر ياسوج بود. روش بررسی: داده‌های پايه اين مطالعه توصيفی‌ـ تحليلی، مربوط به 447 زن چاق ويا دارای اضافه وزن بوده و با استفاده از روش خوشه‌ای تصادفی انتخاب شدند. بر اساس مدل فرا نظريه‌ای، افراد در تلاش‌ برای تغيير رفتار، از خلال مجموعه‌ای از مراحل شامل؛ پيش تاملی ، تاملی، آمادگی، عمل و نگهداری عبور می‌كنند و دو سازه مؤثر بر مراحل تغيير رفتار، خودكارآمدی و موازنه تصميم گيری می‌باشد. متغيرهای دموگرافيك و تن سنجی و همچنين سازه های مراحل رفتار با استفاده از پرسشنامه های روا و پايا مورد سنجش قرار گرفتند. يافته‌ها: از متغيرهای دموگرافيك و تن‌سنجی، فقط توزيع تغييرات سطح سواد قبل از دبيرستان در بين مراحل رفتار(990، ~ 255=CI 95 درصد، 502=OR، 047/0= p) معنی‌دار بوده، تغييرات خود كارآمدی(0001/0=p 09/27=(425/4F)، موازنه تصميم‌گيری(004/0=p 98/3=(394/4F) و فوايد تغيير رفتار(0001/0=p 35/5=(430/4F) معنی‌داری بودند. تغييرات هزينه‌های تغيير رفتار معنی‌داری نبود(123/0=p 83/1=(400/4F). نتيجه‌گيری: يافته‌های اين مطالعه، الگويی اختصاصی از سازه‌هايی مانند خودكارآمدی، موازنه تصميم‌گيری و فوايد تغيير را مورد تأييد قرار داد كه حركت زنان در بين مراحل پنج‌گانه تغيير رفتار پيروی از رژيم غذايی دريافت كالری متعادل را پيش‌بينی می‌كردند.

Background & aim: The effectiveness of the Transtheoretical model for changing nutritional behavior has been questioned by some studies. The purpose of this study was to investigate the relationship between self-efficacy and decisional equilibrium and transfer among the stages of behavior change of a calorie balance intake among obese women inYasuj, Iran. Methods : The data of the present descriptive analytical study were baseline data of 447 obese or overweight who were selected using the random cluster method. Based on the Transtheoretical model, individuals pass stages of change, which are precontemplation, contemplation, preparedness, action and maintenance. Two other main constructs which affect the stages of behavior change are self-efficacy and decisional balance. Demographic and anthropometric variables and stages of change, self-efficacy, decisional equilibrium pros and cons related to calorie balance intake were measured using valid and reliable questionnaires. Results: The participants average age was 33.49 years. Neither demographic nor anthropometric variables changes were significant among the stages of behavior change except literacy level before high school ( P=.047,OR=.502, %95 CI=.255 ~ .990). A significant change was observed in self-efficacy ( F(4.425)= 27.09, P= .000),decisional equilibrium (F(4.394), P= .004), and pros (F(4.430)=5.33, P=000), while no significant change was observed among cons (F(4.400)=1.83, P=.123). Conclusion: The findings confirmed the specific model of self-efficacy, decisional equilibrium and pros which predict that the obese women transfer between the five stages of calorie balance intake.