سازگاري ارقام و ژنوتيپ‌هاي زيتون در استان ايلام

Adaptation Ability of some Olive Cultuvars and Genotypes in Ilam Province

به منظور بررسي سازگاري برخي از ارقام و ژنوتيپ‌هاي زيتون، آزمايشي با دوازده رقم و ژنوتيپ زيتون در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در باغي در منطقه شيره پناه ايوان در استان ايلام در سال‌هاي 1387 و 1388 به اجرا درآمد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه درختان ارقام مختلف در دو سال تفاوت معني‌داري از نظر خصوصيات ميوه داشتند. صفات وزن ميوه، گوشت و هسته تحت تاثير رقم معني‌دار بود. بيشترين وزن ميوه مربوط به ارقام گلوله زيتون، شنگه و زرد و كمترين مربوط به ژنوتيپ 1 (Genotype 1) بود. بيشترين وزن تر گوشت در ارقام زرد و شنگه وكمترين آن در ژنوتيپ 1 اندازه‌گيري شد. نسبت گوشت به هسته براي كليه ارقام كمتر از 5 بود به‌طوري‌كه بيشترين مربوط به رقم شنگه و كمترين مربوط به ژنوتيپ 2 بود. عملكرد ميوه در درخت و درصد روغن در ماده تر و خشك تحت تاثير تيمارهاي رقم، سال و اثر متقابل آن‌ها در سطح 1% معني‌دار شد. بيشترين عملكرد مربوط به ارقام زرد، مانزانيلا، شنگه و كولتيوار زرد (Zard Cultivar) بود كه با ساير ارقام تفاوت معني‌دار داشتند. بيشترين درصد روغن در ماده تر و خشك در سال‌هاي 1387 و 1388 مربوط به ارقام روغني و زرد وكمترين آن براي رقم شنگه ثبت شد. با توجه به مقدار عملكرد و درصد روغن، رقم زرد در مقايسه با ساير ارقام و ژنوتيپ‌ها به عنوان رقم نسبتاً مناسب براي استان ايلام شناسايي شد.

To evaluate adaptation ability of twelve cultivated olive cultivars and genotypes in Shirepanahe Ivan of Ilam province, an experiment was conducted based on randomized complete block design during 2009-2010. The variance analysis of data showed that all olive cultivars and genotypes differe significantly in fruit traits in two years. Cultivars had significant differences in fruit fresh, pulp and seed weight. Gololeh Zeiton, Shengeh and Zard cultivars had the highest fruit weight, while Genotype 1 had the lowest. Flesh to pit ratio was less than 5 in all cultivars, so that Shengeh and Genotype 2 had the highest and lowest ratios, respectively. Yield and oil percentage in fresh and dry matter were significantly different at 1% statistical level for cultivar, year and their interaction. Cultivars Zard, Manzanilla, Shengeh and Zard Cultivars had the highest yield compared to the others. The highest oil content in fruit dry and fresh matter was observed in Roghani and Zard cultivars during two years and in Shengeh it was the lowest. Based on yield and oil percent, Zard cultivar was relatively suitable in compare to the others for Ilam province.