اتصّاف ماهيّت به وجود در پرتو قاعده فرعيّت در انديشه صدرالمتالهين

Ascribing Existence to Quiddity in Sadraʹʹs Thought

مطابق قاعده فرعيّت، ثبوت چيزي براي چيز ديگر فرع بر ثبوت مثبت له است (جنبه اثباتي) و فرع بر ثبوت ثابت نيست (جنبه سلبي). مسيله اتّصاف ماهيت به وجود از مهم‌ترين كاربردهاي جنبه ايجابي قاعده فرعيّت است. اين مسيله از گذشته دور در بين فلاسفه مطرح بوده و پاسخ‌هاي متعددّي از سوي فلاسفه در حل آن ارايه شده است. صدرالمتالهين، پس از نقد و بررسي پاسخ‌هاي ارايه شده، چهار پاسخ به مسيله فوق ارايه مي‌نمايد: 1. ثبوت وجود براي ماهيت از قبيل ثبوت شي لشي نيست بلكه از قبيل ثبوت الشي است. 2. قاعده فرعيّت مختص به عوارض وجود است و شامل عوارض ماهيّت نمي‌گردد. 3. مطابق اصالت وجود، ماهيّت ثبوت حقيقي ندارد تا عروض وجود بر آن مصداق قاعده فرعيّت (ثبوت شي لشي ) گردد. 4. عقل ماهيّت را بما هي‌هي (لابشرط) اعتبار مي‌نمايد و حتي از اينكه ماهيّت بما هي هي نيز داراي وجود ذهني است صرف‌نظر مي‌نمايد. بنابراين، ماهيّت مفروض هيچ‌گونه ثبوتي ندارد تا مشمول قاعده فرعيّت گردد.

According to presupposition rule ascribing a quality to anything presupposes its subject. One instance of this rule is the ascription of being to quiddity which raise objections from early times among Islamic philosophers and received different answers. Having examined these arguments Mulla Sadra offered four responses to the above-mentioned problem: 1. This not the case for application of presupposition rule since existential proposition indicates the reality of something not a ascription of something to another. 2. The rule of presupposition applies only to the accidents of existence not to those of quiddities. 3. According to the fundamental reality of existence quiddity has no true reality so as to be subject to the presupposition rule. 4. Reason can consider quiddity as such devoid of any external or even mental subsistence therefore quiddity lacks any form of reality and cannot be a case for presupposition rule.