نقد و بررسي رابطه نفس و بدن از ديدگاه دكارت با بهره گيري از نظام حكمت متعاليه

Critical Study of Descartesʹʹ View on Mind-Body Relation from the Perspective of Transcendent Philosophy

اين مقاله پاسخي است به ثنويت افراطي ميان نفس و بدن در فلسفه دكارت كه معضل تبيين صحيح رابطه آن دو را پيش آورد، چراكه هيچ‌يك از راه‌حل‌هاي ارايه‌شده به وسيله دكارت درباره چگونگي ارتباط نفس و بدن قانع‌كننده نبوده است؛ دكارت، در نهايت، با اعتراف به ناتواني خويش، فكر نكردن در اين باره را بهتر از فكر كردن مي‌داند. هدف از اين مقاله بررسي بهترين پاسخ براي تبيين صحيح و عقلاني نحوه ارتباط نفس و بدن است كه تنها در نظام حكمت متعاليه صدرايي يافت مي‌شود. از ديدگاه ملاصدرا، نفس در ابتداي حدوث داراي صورتي جسماني است كه بدن مرتبه نازل اوست. آنگاه، در اثر حركت جوهري، نفس به مراتب بالاتر نايل مي‌شود و، در نهايت، نفس روحانيه‌البقا است.

The present article is a response to extreme dualism of mind and body offered in philosophy of Descartes, which raised the problem of proper explanation of these two. For none of the solutions provided by Descartes was satisfactory. He finally acknowledged his inability by recommending us not to think about it. The purpose of the article is examine the best response to rationally and properly explain the way mind and body are related which is to be found in transcendent philosophy of Mulla Sadra. In his view the mind or soul in the initial stage of its generation is corporeal and body is its lower level. As result of substantial motion it attains higher levels and finally can spiritually subsist.