معنا و مبناشناسي كرامت انساني؛ با نگاهي بر كرامت سياسي در آموزه هاي قرآني

The Meaning and Knowledge of the Principles of Human Dignity and a Glance at Political Dignity in Quranic Teachings

«كرامت انساني»، هم در آموزه هاي اسلامي و هم در نظام بين المللي حقوق بشر، به طور خاص مطمح نظر قرار گرفته است. اهميت اين موضوع در رويكرد قرآني، به جايگاه و نقشي برمي گردد كه اين معنا براي انسان در نظام آفرينش به طور عام، و در نظام سياسي به طور خاص، به وجود آورده و در نظام حقوق بشري، به مبنا بودن آن براي شناسايي حقوق بشري و حقوق شهروندي معطوف است. اگرچه بحث «كرامت انساني» قدمتي طولاني دارد، اما آنچه امروزه اين موضوع را در كانون توجه انديشمندان و سياست مداران قرار داده آثار گسترده آن در نظام حقوقي و نظام سياسي است. ارزيابي آنچه در خصوص اين واژه به نگارش درآمده در گرو فهم معنايي و شناخت رويكرد مبنايي آن است. ادعا اين است كه ريشه معنايي و مباني بيان شده در حوزه هاي گوناگون علمي، از جمله نظام سياسي اسلام، در گرو فهم معناي قرآني اين واژه است. «كرامت قرآني» به معناي برخورداري از قدرت تعقل و انديشه است، هرچند انتظار قرآني آن است كه هدف و جهت انديشه در روابط اجتماعي و سياسي بر محور تقواي الهي باشد. نتايج به دست آمده بيانگر آن است كه اين واژه به طور جدي تر و عميق تر و حتي متفاوت تر از قبل منظور نظر قرار گرفته است.

Human dignity has been the subject of speculation and inquiry in Islamic teachings and in the international system of human rights. The importance of this topic in the Quranic approach is ascribed to the role which this meaning has of the man in the creation system in general and in the political system in particular, while in the system of human rightsʹ attention is given to the idea of the basis of human dignity for the recognition of human rights and citizen rights. Although the issue of human dignity has a long history, what attract the attention of thinkers and politicians today is its free-reaching effects on the legal system and political system. The evaluation of what has been stated about this term depends on the semantic understanding and recognition of its fundamental approach. The claim concerning the semantic and basic root shown in different scientific field including the political system of Islam is related to the understanding of the Quranic meaning of this word. The Quranic term of dignity means having the power of reasoning and thought although the Quran expects that the aim and direction of thought in social and politic relations will be based on divine piety. The results show that this word is viewed more seriously, deeply and differently than it was in the past.