تحليل جامعه‌شناختي چگونگي بازنمايي هويت فردي و جنسيتي در آثار سينمايي دهه 1380 ايران

Sociological analysis of personal and gender identity and every day life experience in Iranian cinema during 1990

پژوهش حاضر به تحليل تغييرات در هويت فرد مدرن و تبديل شكل هويت جنسي زن و مرد معاصر ايران در دهه 1380 ميان طبقه متوسط شهري، به‌خصوص در كلان‌شهرها، مي‌پردازد. اين پژوهش درواقع با تحليل كيفي و نشانه‌شناختيِ دو فيلم كنعان (ماني حقيقي) و شهرت (ايرج قادري) نشان مي‏دهد كه طي اين دهه نوعي دگرديسي و تبديل شكل صميميت ميان انسان‌ها، به‌خصوص در رابطه با خود، شكل گرفته است كه مي‏تواند در تحولات مربوط به توسعه خود، فردي‏شدن جامعه، و تحول در هويت جنسي و سكسواليته افرادـ به‌خصوص در ميان طبقه متوسط شهري‌ـ ريشه داشته باشد كه در جست‌و‌جوي هويت سيال فردي و جنسيتي خويش است؛ تحولي كه در عين داشتن لايه‏هاي دموكراتيك و اعطاي نقش مركزي به زنان و مردان در تصميم‏گيري‏هايشان در قبال بدن، درواقع حامل پريشاني‏ها و آشفتگي‏ها در زندگي آن‌ها هم هست. بررسي اين تحولات از دريچه سينما در اين دهه مي‏تواند لايه‏هاي باريك و ژرفي از حيات فرد مدرن و حيات ذهني وي را به تصوير بكشد. درنهايت، يافته‏هاي اين پژوهش مي‏تواند افق روشني را فراروي مسيولان و برنامه‏ريزان شهري قرار دهد؛ به‏خصوص در كلان‌شهرها به منظور برنامه‏ريزي بهتر و هوشمندانه و مهندسي معقول امور هنري و درنهايت سياست‏هاي مرتبط با بدن و هويت فردي.

This study, sociological analysis of changes happened in modern individual identity and transformation of sexual identities in Iran during the 1990s, among urban middle classes. We have used qualitative method especially semiotic in order to study and analyzes these three film. The Kanaan by Mani Haghighi, The famous by Iraj Ghaderi and The None Expected by Mohammad Hadi Karimi. The findings show that during the studied decade (1990s), a kind of transformation of in timidity among people particularly in relation to the formation of the SELF has been happened which can originate from changes of the improvement of the SEL, expanding of individuality in society and changes of gender and sexuality of middle class who looking for its gender and fluid personal identity. Changes also show some degree of democratic tendencies in giving central role to women and men in the process of decision making on their bodies but also have signs of some kinds of depressing and agitations in their lives. Studying of such changes through cinema will help us better understanding of modern individual life and his minding.