بررسي ميان‌بارهاي سيال و ايزوتوپ‌هاي پايدار (كربن، اكسيژن و گوگرد) در زايش و تكوين اسكارن مس خوت، غرب يزد، ايران مركزي

Studies on fluid inclusions and stable isotopes (C, O and S) during generation and evolution of Khut copper skarn, West of Yazd, Central Iran

كانسار اسكارن مس خوت در 50 كيلومتری شمال‌غرب شهر تفت در استان يزد واقع شده است. نفوذ زبانه‌های گرانوديوريتی با سن اليگوميوسن در واحدهای كربناتی سازند نايبند به سن ترياس بالايی منجر به پيدايش رخدادهای اسكارنی و مرمرهای سولفيدی شده است و تهی‌شدگی‌های سيستماتيك در مقادير ايزوتوپی δ13C و δ18O را در انواع كلسيت‌ها به همراه داشته است. بر اساس مدل‌های محاسباتی، تهی‌شدگی ايزوتوپی كلسيت‌ها از سنگ‌های كربناتی حداقل دگرسان شده تا پهنه‌های اسكارنی می‌تواند به تراوش سيال ماگمايی نسبت داده شود. كلسيت‌های اسكارنی در مقايسه با ديگر پهنه‌ها بيشترين تهی‌شدگی را نشان داده است كه توسط برهم‌كنش سيالات ماگمايی )‰(δ18O=11.5 با سنگ‌های آهكی دگرسان نشده در دمای كمتر از 600 درجه سانتيگراد، X(CO2) برابر 02/0 و نسبت آب به سنگ (W/R) 20 تا 50 درصد تشكيل شده‌اند. مقادير δ34S در كالكوپيريت موجود در اسكارن‌ها و مرمرهای سولفيدی در كانسار خوت نشان‌دهنده مشاركت غالب سيال ماگمايی دارای گوگرد اوليه مشتق شده از گوشته است. به طوری كه مقادير δ34S در اين كانسار (δ34S=1.4-5.2‰) مشابه مقادير ايزوتوپی گوگرد در بسياری از كانسارهای مس پورفيری معروف و اسكارن‌های مس و مس-طلای وابسته است. بر اساس بررسی‌های ريز دماسنجی، ميانگين شوری و دمای پيدايش اين كانسار به ترتيب 3/16 درصد وزنی معادل نمك طعام و 400 درجه سانتيگراد برآورد شده است.

The Khut copper skarn deposit is located 50 km northwest of Taft city in Yazd province. Intrusion of granodiorite apophyses of Oligocene-Miocene age into upper Triassic carbonate units of the Nayband formation has led to the formation of skarn occurrences and sulfide marbles resulting in systematic depletions of 13C and 18O values in the calcite types. Based on the calculated models, isotopic depletion of calcites from less altered limestones to skarn zones can be attributed to the magmatic fluid infiltration. Skarn calcites show the most depletion compared to the other zones. These skarn calcites have been formed by magmatic fluids (δ18O =11.0‰) that reacted/interacted with unaltered limestone rocks at temperatures of less than 600 oC with X(CO2) =0.02 and water/rock ratio of 20 to 50%. The δ34S values of chalcopyrite separates from skarns and marbles from the Khut deposit indicate that there can be a dominant contribution of magmatic fluid that contains primitive mantle-dominated sulfur, such that δ34S values (δ34S of 1.4 to 5.2 ‰) in this deposit are similar to those of many notable porphyry Cu deposits and related Cu and Cu-Au skarns. Based on the microthermometric studies, salinity and temperature associated with formation of the Khut deposit, have been estimated 16.3 wt.% NaCl equivalent and 400 oC, respectively.