روش شناسي فقه نظريات اقتصادي از منظر شهيد صدر

The Methodology of Fiqh (Jurisprudence) of Economic Theories from Martyr Sadrʹs View

يكي از مهم‌ترين رسالت‌هاي فقه حكومتي ارايه مباني تدوين سياست‌هاي اقتصادي دولت اسلامي است. انجام اين مهم مستلزم ارايه روشي مشخص براي كشف نظريات اقتصادي اسلام از منابع اسلامي است. بدون شك شهيد صدر اولين فقيهي است كه پا به اين عرصه نهاده و با پايه‌گذاري روش فقه نظريات، اقدام به كشف نظريات اقتصادي نموده است. اين مقاله با استفاده از روش توصيفي- تحليلي به بررسي روش فقه نظريات اقتصادي از ديدگاه شهيد صدر مي‌پردازد. يافته‌هاي مقاله نشان مي‌دهد كه روش پيشنهادي شهيد صدر مستلزم در نظر گرفتن احكام و مفاهيم اقتصادي به عنوان روبنا و كشف اصول و نظريات اقتصاد اسلامي به عنوان زير بناست. اين روش زمينه استخراج نظريات اقتصاد اسلامي و در نتيجه، سياست‌گذاري كلان اقتصادي دولت اسلامي را فراهم مي‌آورد. در اين مقاله اشكالات مطرح شده نسبت به اين روش از جمله مشكل حجيت، و شبهه ابتنا آن بر استحسان و قياس، مورد نقد و ارزيابي قرار گرفته است.

Offering the principles of formulating economic policies of Islamic government is one of the most important missions of governmental fiqh. This task necessitates offering a distinct method for extracting the economic theories of Islam from Islamic sources. No doubt, martyr Sadr is the first jurist who initiated this method and attempted to extract economic theories by establishing the method of fiqh of theories. Using a descriptive-analytical method, the present paper investigates the method of fiqh of economic theories in martyr Sadrʹs view. The research findings indicate that the method proposed by martyr Sadr necessitates taking into consideration the economic rules and concepts as the superstructure and extracting the principles and theories of Islamic economic as infrastructure. This method pave the ground for extracting the theories of Islamic economy and, consequently, economic macro-decision making of Islamic government. This paper criticizes and evaluates doubts cast on this method including the problem of authority and basing it on preference and syllogism.